Του Αδάμου Κόμπου
Μέσα στα πλαίσια των διαφόρων μελετών και ερευνών που διεξάγω για την όσον το δυνατόν καλύτερη και πιο αξιόπιστη ιστορική τοπολογική καταγραφή της Λεμεσού, εδώ και ένα μήνα περίπου μελετώ τα πρακτικά των αποφάσεων των Δημοτικών Συμβουλίων για να με βοηθήσουν στην καλύτερη συγγραφή του νέου μου βιβλίου «Σημεία Αναφοράς της Λεμεσού».
Τη μελέτη μου στα πρακτικά την άρχισα από το πρώτο δημοτικό συμβούλιο που διορίστηκε από τους Βρετανούς το 1878, υπό τον δήμαρχο Χριστόδουλο Καρύδη.
Στη μελέτη αυτή, η οποία για ορισμένες αποφάσεις τους που με ενδιαφέρουν περισσότερο, τις μελετώ με κάθε λεπτομέρεια παρά τα καλλιτεχνικά-ακαλαβίστηκα γράμματα με τα οποία είναι γραμμένα, όπου αρκετά απ’ αυτά είναι και ξεθωριασμένα, χρησιμοποιώντας φακούς για να τα διαβάσω, ανακάλυψα πάρα πολλά ενδιαφέροντα ιστορικά πράγματα της Λεμεσού που πραγματικά με συγκλονίζουν όντας πιστεύω σ’ αρκετούς, και ιδιαιτέρως στους μελετητές της ιστορίας της πόλεως ίσως, άγνωστα.
Όπως θα πρέπει να είναι γνωστό, πιστεύω, το δημοτικό συμβούλιο της πόλεως, από την ημέρα της ίδρυσης του με τον ερχομό των Βρετανών το 1878, όπου διορίστηκε ο πρώτος δήμαρχος Χριστόδουλος Καρύδης, την 11η Σεπτεμβρίου του 1878, αποτελείτο από έναν Ελληνοκύπριο και έναν τουρκοκύπριο. Αμέσως μετά, όταν καθιερώθηκε η εκλογική διαδικασία στην εκλογή του δημάρχου και των μελών του δημοτικού συμβουλίου, πάντα εκλεγόταν δήμαρχος Ελληνοκύπριος και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου αποτελούνταν από 5 Ελληνοκύπριους και 2 Τουρκοκύπριους.
Μελετώντας αρκετές αποφάσεις αυτού του μικτού δημοτικού συμβουλίου δεν παρατήρησα να υπήρχαν σοβαρές αντιρρήσεις ή εναντιώσεις στις αποφάσεις, από μέρους των Τουρκοκυπρίων δημοτικών συμβούλων. Μάλιστα είναι δυνατόν να συμπεράνει κάποιος ότι συνολικά οι αποφάσεις τους έκλειναν αρκετά περισσότερον υπέρ των Ελληνοκυπριακών συμφερόντων.
Φαίνεται αισθάνονταν περισσότερο Κύπριοι παρά Οθωμανοί Τούρκοι. Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν η περίοδος και ειδικά η περίπτωσης του ήρωα των βαλκανικών πολέμων δημάρχου Χριστόδουλου Σώζου, όπου ζήτησε και έλαβε άδεια απουσίας από το μικτό δημοτικό συμβούλιο, ενώ ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος του, για τρεις μήνες, γνωρίζοντας οι περισσότεροι, ότι θα πήγαινε στην εμπόλεμη τότε Ελλάδα για να πολεμήσει εναντίον των Τούρκων.
Στη συνέχεια, όταν έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο Μπιζάνι τον Δεκέμβριο του 1912, συνήλθε το δημοτικό συμβούλιο υπό την προεδρία του αντιδημάρχου Μιχαήλ Μιχαηλίδη στην παρουσία των Τουρκοκύπριων δημοτικών συμβούλων Μ. Ραϊφ Εφφένδη και Μ. Μουσταφά και αργότερα σ’ άλλη συνεδρία επί του ιδίου θέματος, παρόντος του δημοτικού συμβούλου Σαΐτ Εφφένδη, ο δήμαρχος (προεδρεύων) έμπλεξε το εγκώμιο του ήρωα δημάρχου Χριστόδουλου Σώζου, προσυπογράφοντας όλοι τους την απόφαση. Σε επόμενη συνεδρία, αποφάσισαν με το ίδιο σχήμα του δημοτικού συμβουλίου, να ανεγείρουν ανδριάντα του ήρωα δημάρχου στον Δημόσιο Κήπο.
Σ’ άλλη περίπτωση το 1917 όταν συνέβηκαν μεγάλοι σεισμοί στη Θεσσαλονίκη με καταστροφές και θύματα, το μικτό δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να βοηθήσουν σαν δήμος οικονομικά και άλλως πως, χωρίς να παρουσιαστεί οποιαδήποτε αντίδραση από τη τουρκοκυπριακή δημοτική ομάδα, αλλά κάθε άλλο κατάθεσαν και εισηγήσεις μάλιστα, για την όσον το δυνατόν καλύτερη αποστολή βοήθειας.
Αυτές ήταν μερικές από τις καλές πράξεις της συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων όπου αυτοί αναγνώριζαν επιτέλους τα δίκαια δικαιώματα της συντριπτικής πλειοψηφίας, έναντι της μειοψηφίας στην κοινωνία της Κύπρου. Αυτή η στάση των Τουρκοκυπρίων συνεχίστηκε μέχρι το τέλος του 1950, προτού εμφανιστεί στην Τουρκία ο αλήστου μνήμης Νιχάτ Ερίμ με το δόγμα του το 1953 για την προσπάθεια κατάληψης όλης της Κύπρου.
Και στη συνέχεια κατόπιν το 1956 με την εμφάνιση των επίσης αλήστου μνήμης σφαγέων της Κύπρου Ραούφ Ντενκτάς, Οσμάν Ορέκ και άλλων με τη Τ.Μ.Τ και την ΒΟΛΚΑΝ, όπου καλλιέργησαν και υπέθαλψαν το μίσος εναντίον των Ελληνοκυπρίων, βέβαια με την πολύ μεγάλη συμβολή των κακούργων Βρετανών αποικιοκρατών.
Πρωτοδημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα Η Φωνή της Λεμεσού…
