Αρχική Από το Παρελθόν Φώτης Ι. Κολακίδης (1923 – 2009): Το κληροδότημα του Walter Gropius στην...

Φώτης Ι. Κολακίδης (1923 – 2009): Το κληροδότημα του Walter Gropius στην Κύπρο

17/03/2016

από τον Κώστα Φ. Κολακίδη, Πολιτικό Μηχανικό

Βιογραφικό Φώτη Ι. Κολακίδη.

Ο Φώτης Κολακίδης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1923 και μεγάλωσε στη Λεμεσό. Το 1940 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Λεμεσού, όμως ο 2ος Παγκόσμιος πόλεμος τον καθήλωσε στην Κύπρο. Οι δυσκολίες των οικογενειακών επιχειρήσεων και τα προβλήματα υγείας του πατέρα του, υποχρέωσαν τον Φώτη από 17 ετών, ως μοναχοπαίδι, να στηρίξει οικονομικά, όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και τους γονείς του. Αυτό το καθήκον και η αγάπη του για την Αρχιτεκτονική, τον ώθησαν μετά από λίγα χρόνια να μετακομίσει στη Λευκωσία, όπου εργάστηκε ως σχεδιαστής στο Τμήμα Δημοσίων Έργων, σπουδάζοντας παράλληλα αρχιτεκτονική με αλληλογραφία στο British Institue of Engineering Technology, παίρνοντας το δίπλωμα του το 1946.

Μετά το τέλος του πολέμου και μετά το θάνατο του πατέρα του, φεύγει για την Αμερική για να σπουδάσει Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης. Με την εξασφάλιση υποτροφιών και εργαζόμενος τους καλοκαιρινούς μήνες συμπληρώνει το Bachelor in Architecture το 1951. Ακολούθως, σπούδασε με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο Harvard με καθηγητή τον Walter Gropius. Ήταν ο πρώτος Κύπριος που σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Harvard και από τους λίγους στον ελληνισμό που είχε καθηγητή τον Gropius.

Κατά την διάρκεια της παραμονής του στη Βοστώνη ο Φώτης Κολακίδης δίδαξε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Βοστώνης και εργάστηκε στο Αρχιτεκτονικό Γραφείο του Gropius γνωστό ως “The Architects Collaborative (TAC)”. Σημαντική εμπειρία ήταν η συμμετοχή του στη μελέτη του Back Bay Centre της Βοστώνης το 1953, το οποίο απέσπασε το Α’ Βραβείο ως το καλύτερο αρχιτεκτονικό έργο στην Αμερική το 1954 (δυστυχώς το έργο δεν υλοποιήθηκε).

Back Bay Centre, Boston – Ο Δήμαρχος Βοστώνης αριστέρα, ο επιχειρηματίας του έργου στο μέσο και ο Gropius δεξιά. Στο πίσω μέρος (δεξιά του Δημάρχου Βοστώνης), ο Φώτης Κολακίδης

Το 1954. αφού πήρε το Master in Architecture από το Πανεπιστήμιο Harvard, συνεργάστηκε με την TAC και τον Gropius στα σχέδια του πρώτου έργου του Φώτη Κολακίδη στην Κύπρο. Εφαρμόζοντας από το πρώτο του έργο τις αρχές της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής, όπως την επίπεδη πλάκα, τον κατασκευαστικό κάνναβο και την τοιχοποιία από τούβλα, ο Φώτης Κολακίδης καθιερώθηκε από τα πρώτα βήματα της καριέρας του, ως ένας από τους πρώτους μεταπολεμικούς Αρχιτέκτονες που έφεραν τον μοντερνισμό στην Κύπρο. Δυστυχώς, το έργο κατεδαφίστηκε καθώς το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως στην Κύπρο δεν είχε αρχίσει ακόμη να κηρύττει διατηρητέα τα κτήρια αυτά, εκτός από κάποιες λίγες εξαιρέσεις.

Οικία στη Λάρνακα – σχέδια 1954 – Πρώτο Έργο του Φώτη Κολακίδη στη Κύπρο, σε συνεργασία με τον Gropius

Το 1954, ο Φώτης Κολακίδης επιστρέφει στην Κύπρο και δημιουργεί το δικό του γραφείο. Αργότερα, περνώντας τις σχετικές εξετάσεις γίνεται μέλος του Royal Institute of British Architects (RIBA), αποκτώντας έτσι, το τέταρτο του δίπλωμα στην Αρχιτεκτονική. Αρχικά το γραφείο του Φώτη Κολακίδη έφερε το δικό του όνομα. Ακολούθως για λίγα χρόνια το γραφείο ονομαζόταν “Κολακίδης, Οικονόμου και Χατζηκώστας”. Από το 1960 το γραφείο μετονομάστηκε “Κολακίδης & Συνεταίροι”. Το γραφείο εργάστηκε σε οικιστικά, γραφειακά, βιομηχανικά, εμπορικά, σχολεία, αθλητικά, ιατρικά και τουριστικά έργα υλοποιόντας περίπου 500 κτήρια.

Το 1968, ο Φώτης Κολακίδης συνεργάζεται ξανά με την TAC για τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό των Κυβερνητικών Κτηρίων. Ακολούθως το 1973 υλοποίησαν μαζί, το ξενοδοχείο Αμαθούς της Λεμεσού, το οποίο θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά έργα της Κύπρου. Η συνεργασία αυτή συνεχίστηκε για την υλοποίηση ενός οικισμού 30 κατοικιών στην Κερύνεια (αρχές του 1974), για την επέκταση του ξενοδοχείου Αμαθούς το 1979, και το ξενοδοχείο Le Meridien της Λεμεσού το 1989.

Άλλα αξιόλογα έργα του γραφείου Κολακίδης & Συνεταίροι εκτός από διάφορες ιδιωτικές κατοικίες ήταν: ιστορικό Εφτάπατο της Λεμεσού (1958), πολυκατοικίες της Λεμεσού Μελινιώτη (1958), Πίττα (1969), Βερεγγάρια (1973), Πολυκατοικία Φοινιέου στην Αμμόχωστο (1958), Γραφεία ΠΕΟ και της ΣΕΚ στη Λεμεσό, καταστήματα Νίκου Σολομωνίδη (1964), Οικισμός Πέτρου Τσίρου στη ΝΑΑΦΗ (1967), Κλινικές Άντη Γεωργιάδη (1964), Κλείτου Οικονόμου (1964), ΝΑΑΦΗΣ (1964), Ξενοδοχείο ΑΣΤΗΡ (1970), πισίνες των ξενοδοχείων Forest Park στις Πλάτρες (1962), η οποία ήταν η πρώτη πισίνα στην Κύπρο, Ledra Palace στην Λευκωσία (1964), Κουρίου στην Λεμεσό (1974), Βερεγγάρια στον Πρόδρομο. Επίσης, η Κινέζικη Πρεσβεία στη Λευκωσία (1986), Ξενοδοχείο Sheraton (1988) γνωστό σήμερα ως St.Raphael και τα γραφεία της ΣΥΤΑ (2000).

Ορισμένα από τα έργα του δημοσιεύθηκαν σε κυπριακά και ξένα επαγγελματικά περιοδικά. Τρία από αυτά τα έργα το Εφτάπατο, η πισίνα του Ledra Palace και το ξενοδοχείο Αμαθούς συγκαταλέχθηκαν το 2014 στα 100 πιο σημαντικά μοντέρνα κτήρια, γειτονιές και περιοχές στην Κύπρο, όπως αυτή συντάχθηκε από την ομάδα Docomomo Κύπρου. Το γραφείο διακρίθηκε επίσης, σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Επιπρόσθετα, λεπτομέρειες του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού των κυβερνητικών κτηρίων και του ξενοδοχείου Αμαθούς δόθηκαν στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου συγκαταλέγοντας έτσι, την εργασία του Φώτη Κολακίδη και της TAC στους ακαδημαϊκούς κύκλους της Κύπρου.

Ο Φώτης Κολακίδης είχε και 35χρονη προσφορά στα κοινά. Οι κυριότερες θέσεις που υπηρέτησε ήταν του Προέδρου του Συνδέσμου Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Κύπρου (1965-1970), του Δημάρχου Λεμεσού (1973-1986). Υπήρξε ο πρώτος Αρχιτέκτονας που υπηρέτησε ως Πρόεδρος του Συνδέσμου Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων καθώς, οι προηγούμενοι δύο προκάτοχοι του ήταν Πολιτικοί Μηχανικοί. Επίσης, ήταν ο πρώτος Αρχιτέκτονας που υπηρέτησε ως Δήμαρχος λαμβάνοντας υπόψην όλους τους Δημάρχους παγκύπρια από το 1878.

Η προσφορά του Φώτη Κολακίδη τιμήθηκε από πολλά οργανωμένα σύνολα και του απενεμήθη το “Χρυσό Κλειδί” της Θεσσαλονίκης. Η πιο συγκινητική τιμητική εκδήλωση ήταν στις 6 Οκτωβρίου 2009, όταν στην παρουσία πολλών συμπολιτών, επί ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Αρχιτεκτονικής, και σε ηλικία 86 ετών, τιμήθηκε για την πολύπλευρη προσφορά του από τον Δήμαρχο Λεμεσού κ. Ανδρέα Χρίστου. Ένα μήνα αργότερα στις 11 Νοεμβρίου 2009, ο Φώτης Κολακίδης έφυγε από την ζωή. Το 2011 μετονομάστηκε η οδός που έζησε τα 50χρονια της ζωής του σε οδό “Φώτης Κολακίδης”. Στις 31 Μαϊου 2014 απονεμήθηκε “Τιμητική Διάκριση” μετά θάνατον, από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Κύπρου.

Το “ΚΥΚΝΕΙΟ ΑΣΜΑ” του Φώτη Ι. Κολακίδη κατά την διάρκεια της Τιμητικής Εκδήλωσης στο Δήμο Λεμεσού στις 6 Οκτωβρίου 2009. Ένα μήνα αργότερα στις 11 Νοεμβρίου 2009 έφυγε από την ζωή.

“Από μικρό παιδί ήθελα να γίνω Αρχιτέκτονας. Οι παλιοί μου φίλοι με θυμούνται να κάθομαι στο πάτωμα και να κτίζω με κύβους και ξυλαράκια ψηλά κτήρια που τα θαύμαζα σαν έργα μου. Αυτή μου η αγάπη την μετέδωσα στα δύο παιδιά μου ο Γιάννης, έγινε Αρχιτέκτονας και ο Κώστας, Πολιτικός Μηχναικός.

Τώρα οι τρεις μας αποτελούν το πυρήνα του τεχνικού γραφείου μας “Κολακίδης & Συνεταίροι” που με μερικές αλλαγές κατά καιρούς συμπληρώνει φέτος 55 χρόνια της δημιουργικής του ζωής. Είναι γνωστό ότι, η αρχιτεκτονική είναι η μητέρα πασών των τεχνών, είναι ένα πανάρχαιο και ευγενικό επάγγελμα που προσφέρει πολλά στο τόπο, όπως εργασία σε χιλιάδες εργάτες στον οικοδομικό τομέα και κτίζοντας καλά ξενοδοχεία, φέρνει χιλιάδες τουρίστες που έκαμαν τον τουρισμό να είναι σήμερα ο κυριότερος συντελεστής της οικονομίας της πατρίδας μας.

Πάντα με ενδιέφεραν τα κοινά. Οι δύο σημαντικότεροι σταθμοί στην επαγγελματική μου ζωή ήταν η εκλογή μου ως Πρόεδρος του Συνδέσμου Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Κύπρου και μετά όταν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Μακάριος μου ανέθεσε την Δημαρχεία του Δήμου Λεμεσού.

Για αυτή την προσφορά μου, ως Αρχιτέκτονας αλλά και ως Δήμαρχος έχουν αναφερθεί οι σημερινοί ομιλητές μας, ο καθηγητής Πανεπιστημίου Πέτρος Παπαπολυβίου, οι συνάδελφοι Τάσος Ανδρέου και Αντώνης Πελεκάνος, τους οποίους θερμά ευχαριστώ. Επίσης, ευχαριστώ τον ακούραστο Δήμαρχο κ. Ανδρέα Χρίστου και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου για την τιμητική αυτή εκδήλωση καθώς και όλους εσάς που βρίσκεστε σήμερα μαζί μας. Θέλω να αναφέρω πως η αγάπη όλων μας για τη Λεμεσό είναι αυτή που θα κάνει τη πόλη μας όμορφη και σύγχρονη, όπως την ονειρευόμαστε και παροτρύνω όλους να εργαστούμε μαζί προς υλοποίηση του στόχου αυτού.

Τελειώνοντας θα αναφέρω ένα απόσπασμα από επιστολή που ο μεγάλος δάσκαλος μου στο Πανεπιστήμιο Harvard, Walter Gropius έστειλε σε ομάδα παλιών φοιτητών του το 1964 και που σας δίδω πιο κάτω:

Σε οποιοδήποτε επάγγελμα, η αφοσίωση στους στόχους που θέσατε οι ίδιοι πρέπει να είναι τόσο βαθιά, ώστε ποτέ να μην παρεκκλίνετε από το δρόμο σας. Όσο συχνά και να ξεφεύγουν τα πράγματα από τα χέρια σας, θα πρέπει να έχετε υπομονή να ξεκινάτε ξανά και ξανά. Να συμπεριφέρεστε σαν να πρόκειται να ζήσετε για πάντα και κάνετε τον προγραμματισμό σας μακριά στο μέλλον. Εννοώ ότι, θα πρέπει να νοιώθετε υπεύθυνοι χωρίς χρονικούς περιορισμούς και το ότι, μπορεί να μην είστε εδώ για να δείτε τα αποτελέσματα, αυτό δεν θα πρέπει να είναι ανάμεσα στις σκέψεις σας. Αν η συνεισφορά σας ήταν σημαντική, πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα συνεχίσει από εκεί που μείνατε και αυτό θα είναι το δικό σας μερίδιο στην αθανασία”.

Ο καθηγητής Gropius απεβίωσε το 1969 και επιτρέψετε μου να θεωρήσω την σημερινή εκδήλωση και σαν 40χρονο μνημόσυνο για την μεγάλη προσφορά του στην ανθρωπότητα.

Σας ευχαριστώ πολύ..