Παγκόσμια ημέρα Φυματίωσης – Στατιστικά 10 χρόνων για τη Φυματίωση στη Κύπρο

H 24η Μαρτίου καθιερώθηκε ως παγκόσμια μέρα ενημέρωσης και αγώνα ενάντια στη Φυματίωση. Στις 24 Μαρτίου1882, ο Robert Koch ανακοινώνει στο Βερολίνο την ανακάλυψη του αιτίου της φυματίωσης. Από τα ιστορικά χρόνια ο Ιπποκράτης αναφέρεται στη φυματίωση χρησιμοποιώντας τον όρο «φθίσις», δηλαδή σωματική φθορά, παρακολουθώντας την πορεία ασθενών του που νοσούσαν από φυματίωση. Μετά την ανακάλυψη του αίτιου της φυματίωσης από τον Robert Koch το 1882, ακολουθούν και άλλες επιστημονικές ανακαλύψεις που σχετίζονται τόσο με την διάγνωση αλλά και την φαρμακευτική αντιμετώπιση της νόσου. Το 1921 ανακαλύπτεται το εμβόλιο έναντι της φυματίωσης και ακολούθως τα κύρια πρωτεύοντα αντιφυματικά φάρμακα. 135 χρόνια μετά τις σπουδαίες αυτές ανακαλύψεις στην διαγνωστική αλλά και στην θεραπευτική προσέγγιση της νόσου, η φυματίωση εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για την παγκόσμια υγεία.

Η Φυματίωση είναι μεταδοτική μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από διάφορα είδη μυκοβακτηριδίων, κυρίως από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης (M.Tuberculosis). Προσβάλει κυρίως τον πνεύμονα (πνευμονικές μορφές) αλλά είναι δυνατόν να προσβάλει και άλλα όργανα του ανθρωπίνου σώματος(εξωπνευμονικές μορφές).  Η μετάδοση της νόσου γίνεται κυρίως αερογενώς με σταγονίδια που εκπέμπονται και διαχέονται με το βήχα, το φτάρνισμα, ή κατά τη διάρκεια ομιλίας από άτομα που πάσχουν από ενεργό πνευμονική φυματίωση. Υπολογίζεται ότι κάθε άτομο με ενεργό πνευμονική φυματίωση χωρίς θεραπεία μολύνει 10 με 15 άτομα κάθε χρόνο, από τα οποία 2 έως 3 θα νοσήσουν. 

Global Tuberculosis Report 2016

Σύμφωνα με την τελευταία αναφορά το 2016 του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας το 2015 καταγράφτηκαν 10.4 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ασθενών με φυματίωση σε παγκόσμιο επίπεδο (56% άνδρες, 34% γυναίκες, 10% παιδιά) και 1.8 εκατομμύρια θάνατοι από την νόσο παγκοσμίως. Σύμφωνα με την αναφορά, η φυματίωση αποτελεί ένα από τα δέκα πιο συχνά θανατηφόρα νοσήματα παγκοσμίως για το 2015. Διαπιστώθηκε επίσης συνλοίμωξη φυματίωσης και HIV σε 1.2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ασθενών το 2015 (0.4 εκατομμύρια θάνατοι αφορούν ασθενείς με συνλοίμωξη). Σύμφωνα με την ανωτέρω αναφορά διαπιστώνονται επίσης 480000 νέες περιπτώσεις πολυανθεκτικής φυματίωσης MDR-Tbc το 2015, με δυνατότητα μόνο ενός στους πέντε ασθενείς με πολυανθεκτική φυματίωση να έχει πρόσβαση σε θεραπευτική αγωγή. Επίσης το 60% των νέων περιπτώσεων φυματίωσης για το 2015 εντοπίζεται στις ακόλουθες γεωγραφικές περιοχές: Ινδία, Κίνα, Ινδονησία, Πακιστάν, Νιγηρία και Νότια Αφρική.

Η αυξημένη μετανάστευση, η χαλάρωση των μέτρων ελέγχου της φυματίωσης, κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες, η φτώχεια, η διαβίωση σε ιδρύματα, η επιδημία του AIDS, η μη συμμόρφωση στη θεραπεία ατόμων που νοσούν, η χαλάρωση των μέτρων ελέγχου, η πολυανθεκτική και η εκτεταμένη ανθεκτική φυματίωση αποτελούν τις κύριες αιτίες για την αύξηση της φυματίωσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποτελεί διαπίστωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), ότι τα κράτη δεν χρηματοδοτούν επαρκώς τα προγράμματα καταπολέμησης της Φυματίωσης τη στιγμή που η θεραπεία είναι φθηνή. Σύμφωνα με την τελευταία αναφορά του  Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας το 2016, 49 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές σώθηκαν μεταξύ του 2000-2015 λαμβάνοντας θεραπεία μειώνοντας την θνητότητα για την αντίστοιχη περίοδο κατά 22%. Σε παγκόσμιο επίπεδο το ποσοστό θεραπευτικής επιτυχίας για το 2014 ήταν 83%.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) οι κύριοι στόχοι παγκοσμίως για την αντιμετώπιση της νόσου ήταν ο περιορισμός της νοσηρότητας και της θνητότητας της νόσου κατά 50% μεταξύ των ετών 2006-2015,ο περιορισμός της θνητότητας κατά 90% μεταξύ των ετών 2015-2030, ο περιορισμός της νοσηρότητας κατά 80% μέχρι το 2030 και η εκρίζωση της νόσου μέχρι το 2050.

Στατιστικά δεδομένα των τελευταίων 10 χρόνων στη Κύπρο:

Προτάσεις για Έλεγχο και Επιτήρηση της Φυματίωσης στην Κύπρο: 

• Δημιουργία νέου Σανατορίου ώστε οι ασθενείς να θεραπεύονται σε συνθήκες ιατρικά και κοινωνικά αποδεκτές
• Υιοθέτηση νομοθεσίας για έλεγχο των οικονομικών μεταναστών από χώρες της ΕΕ με υψηλή επίπτωση Φυματίωσης
• Ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και περαιτέρω πληροφόρηση του κοινωνικού συνόλου σχετικά με την νόσο

Του Δρ. Ανδρέας K. Γεωργίου MD, PhD, Πνευμονολογική Κλινική  Γ.Ν Λευκωσίας