Οι περισσότεροι Kύπριοι Ρομά ζουν στις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου. Μερικοί από αυτούς ζουν σε παλιά τουρκοκυπριακά σπίτια, ενώ άλλοι σε απομονωμένες περιοχές/οικισμούς σε ειδικά προκατασκευασμένα σπίτια.
Οι ενέργειες της Κύπρου για την ένταξη των Ρομά δεν φαίνεται να είναι αρκετά αποτελεσματικές. Οι Κύπριοι Ρομά (Κουρπέτες) εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε όλους τους τομείς της ζωής τους, ιδιαίτερα στον τομέα της στέγασης και απασχόλησης. Οι συνθήκες διαβίωσής τους, χαρακτηρίζονται γενικά από υψηλό ποσοστό ανεργίας, ανεπαρκείς συνθήκες στέγασης και ελλιπή πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες και στην εκπαίδευση, σε συνδυασμό με αδυναμίες/παραλήψεις/αδιαφορία του κράτους να εφαρμόσει συγκεκριμένες στρατηγικές/πολιτικές και να λάβει μέτρα μέριμνας και κοινωνικής στήριξης για την ομαλή ένταξη των Ρομά στην ευρύτερη κοινωνία, έχοντας ως αποτέλεσμα τον κοινωνικό αποκλεισμό και την κοινωνική τους περιθωριοποίηση.
‘Είμαστε εδώ, μην μας ξεχνάτε!΄’
Οι Ρομά της Κύπρου μιλάνε ανοικτά για τις συνθήκες διαβίωσής τους και για τα μέτρα που παίρνουν για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Συγκεκριμένα έχω κάνει ορισμένες συνεντεύξεις (τηλεφωνικές) με Κύπριους Ρομά που διαμένουν τόσο στην περιοχή Αγίου Αντωνίου όσο και στον οικισμό Πολεμιδιών στη Λεμεσό και έχω ενημερωθεί ότι οι συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής τους δεν είναι και πολύ καλές. Οι πιο κάτω Ρομά μοιράστηκαν μαζί μου τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθώς επίσης και τις ανησυχίες τους για τον κορωνοϊο.
Συγκεκριμένα μου ανέφεραν τα εξής:
«Αυτή την στιγμή στον οικισμό Πολεμιδιών υπάρχουν 12 κατοικήσιμα σπίτια (περίπου 70 άτομα). Από αυτά μόνο τα τέσσερα (4) έχουν πρόσβαση σε ρεύμα και τα επτά (7) σε νερό. Δεν έχουν όλοι νερό και ρεύμα.» (Αισιέ, 30 χρονών)»
«Αν έχουν καλές σχέσεις με τους φίλους και συγγενείς τους τότε μπορούν να δανειστούν ρεύμα και νερό. Και πάλι αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Πολλές φορές πολλές οικογένειες μπορεί να έχουν νερό αλλά επειδή δεν έχουν ρεύμα το νερό δεν είναι ζεστό, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κάνουν μπάνιο. (Ουγούρ, 32 χρονών)»
Μια άλλη γυναίκα Ρομά ανέφερε για τα προβλήματα υγιεινής στον οικισμό τους και την παρέμβαση του Δήμου:
«Έχουμε επικοινωνήσει πολλές φορές με τον κοινοτάρχη και την αρμόδια λειτουργό της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών, για να έρθουν να μας καθαρίσουν την περιοχή. Ευτυχώς ήρθαν και μας καθάρισαν πριν κάποιους μήνες. Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο. Την περίοδο του καλοκαιριού μας τρώνε τα κουνούπια, υπάρχουν φίδια παντού. Δεν πρέπει να συμβαίνει αυτό! Δεν πρέπει να μας ξεχνούν!» (Χιβσιγιέ, 47 χρονών)
Μια γυναίκα Ρομά που διαμένει στην περιοχή Αγίου Αντωνίου μου ανέφερε ότι έχει αποταθεί πολλές φορές στην Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών ζητώντας να της επιδιορθώσουν το σπίτι της αλλά δεν βρήκε ακόμη ανταπόκριση.
«Χρύσω μου, έχω μιλήσει πολλές φορές σε αρμόδιους λειτουργούς της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών για την κατάσταση του σπιτιού μου. Με τις βροχές έχει υγραθεί όλο το σπίτι και μυρίζει μούχλα παντού. Ο άντρας μου είναι άρρωστος στο κρεβάτι και αναγκαζόμαστε να ζούμε κάτω από αυτές τις συνθήκες. Έχει 20 χρόνια που ζω εδώ σε αυτό το σπίτι και έχουν έρθει μόνο 1 φορά να μου το φτιάξουν. Είναι επικίνδυνο με τα ρεύματα και τους υγρούς τοίχους. Μια μέρα θα πάθουμε καμιά ηλεκτροπληξία! Ενημέρωσέ τους σε παρακαλώ να έρθουν να τα φτιάξουν.» (Σιενάι, 55 χρονών)
«Ανησυχίες για τον κορωνοϊο…»
Παρόλο που δεν έχει έρθει κανείς να τους ενημερώσει, για το τι είναι αυτός ο ιός και τι μέτρα πρέπει να λάβουν οι ίδιοι για να είναι ασφαλείς και υγιείς προσπαθούν όσο μπορούν να περιοριστούν σπίτι.
«Προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο καθαροί γίνεται αλλά χωρίς νερό και ρεύμα κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο να το κάνεις αυτό. Παρακαλούμε το Υπουργείο Εσωτερικών και την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών στη Λεμεσό όπως μας δώσει βεβαίωση/πιστοποιητικό κατοικίας έτσι ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε αίτηση για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και νερού και να μην αναγκαζόμαστε να δανειζόμαστε από άλλους.» (Χιβσιγιέ, 47 χρονών)
«Δόξα το Θεό! Δεν έχει προσβληθεί κανείς από τον κορωνοϊο. Δεν βγαίνουμε από το σπίτι. Προσέχουμε πολύ. Παραμένουμε στον οικισμό μας όσo μπορούμε.» (Αισιέ, 30 χρονών)
«Η γυναίκα μου και εγώ προσπαθούμε να μην βγαίνουμε και πολύ έξω. Έχουμε 3 παιδιά, δεν θέλουμε να πάθουμε κάτι. Η γυναίκα μου καθαρίζει καθημερινά το σπίτι, είτε με ντετόλ είτε και με ξύδι καμιά φορά όταν δεν έχει άλλα καθαριστικά σπιτιού. Το κόλπο αυτό το έμαθε από τη μητέρα μου. Εγώ φτιάχνω φρέσκο χυμό για να πάρουμε βιταμίνη C που την έχει ανάγκη ο οργανισμός μας και προσπαθώ να κάνω γυμναστική καθημερινά.» (Aπτουραχμάν, 27 χρονών)
«Ανησυχώ πολύ με αυτή την κατάσταση. Ξυπνάω πολύ πρωί και καθαρίζω τα πάντα ακόμη και τα πόμολα της πόρτας! Η μητέρα μου είναι άρρωστη και εγώ φροντίζω και το παιδί της αδελφής μου, τη Φατός, που είναι παραπληγική. Είμαστε στις ευάλωτες οικογένειες που πρέπει να προσέχουμε πολύ που πάμε και με ποιον ερχόμαστε σε επαφή. Αποφεύγουμε τις πολλές εξόδους. Μένουμε σπίτι.» (Κιμπαριγιέ, 29 χρονών)
«Δεν βγαίνω έξω από το σπίτι και δεν δέχομαι επισκέψεις σπίτι μου. Ο άντρας μου είναι άρρωστος. Δεν μπορούμε να το ρισκάρουμε. Επίσης υπάρχουν Ρομά που δεν είναι τόσο καθαροί. Εγώ προσέχω πολύ, καθαρίζω συνεχώς το σπίτι, έχω όλα τα απαραίτητα για να διατηρώ το σπίτι και την οικογένεια μου καθαρή και υγιή.» (Σιενάι, 55 χρονών)
‘Άμεσες ενέργειες που πρέπει να ληφθούν από την Κυβέρνηση’
Σχεδόν όλοι οι Κύπριοι Ρομά είναι λήπτες του ΕΕΕ και ζητάνε από το κράτος να εκδώσει βεβαίωση/πιστοποιητικό κατοικίας σε αυτούς που δεν έχουν πάρει ακόμη, έτσι ώστε να κάνουν αίτηση για παροχή ρεύματος και νερού. Έχοντας νερό και ρεύμα θα μπορούν να προστατεύουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους από την τρέχουσα κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού.
Ζητάνε επίσης από τις αρμόδιες αρχές/υπηρεσίες να υπάρχει συστηματικός έλεγχος των περιοχών και των σπιτιών που διαμένουν και πιο συχνές συναντήσεις/συζητήσεις με αρμόδιους λειτουργούς με στόχο την επίλυση των διαφόρων προβλημάτων που τους απασχολούν.
Είναι επιτακτική ανάγκη λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι να ζουν σε ένα καθαρό και υγιεινό περιβάλλον. Το υγιεινό περιβάλλον είναι απαραίτητο για μια βιώσιμη οικονομία και μια ισότιμη κοινωνία. Υπάρχουν μηχανισμοί που δημιουργούν ασφαλή και υγιή περιβάλλοντα όπως στοχευμένες παρεμβάσεις, πολιτικές υγείας, πολιτικές αναδιανομής, προσαρμογή της καθολικότητας (στοχοθετημένες και καθολικές πολιτικές). Για την όσο το δυνατό καλύτερη αντιμετώπιση του θέματος, απαραίτητη προϋπόθεση είναι, η αγαστή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων με απώτερο σκοπό την προστασία και διασφάλιση της δημόσιας υγείας των Ρομά και όλων των πολιτών γενικά.
- Δρ Χρύσω Πελεκανή
- Ειδικός Επιστήμονας,
- Πανεπιστήμιο Κύπρου
- Πρόεδρος Συλλόγου Ρομά Κύπρου CYPROM
- [email protected]
