Το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Διευκόλυνσης Επενδύσεων Νόμος του 2019» (Αδειοδότηση στρατηγικών επενδύσεων) επανακατατέθηκε περί το τέλος του 2019 στην Βουλή των Αντιπροσώπων και συζητείται αυτή την στιγμή στην Επιτροπή Εσωτερικών.
Πρόκειται για ένα βιαστικό, κακογραμμένο κείμενο το οποίο έρχεται να επιφέρει ακόμα ένα πλήγμα κατά της πολεοδομικής νομοθεσίας αλλά κυρίως να παρακάμψει και να περιθωριοποιήσει περαιτέρω τις τοπικές αρχές και τις τοπικές κοινωνίες σε θέματα μεγάλων αναπτύξεων και να μεταφέρει εξουσίες που έχουν οι Δήμοι με βάση τον νόμο περί Οδών και Οικοδομών από το 1945 και εξουσίες που ανατέθηκαν σε Δήμους με βάση τον νόμο περί Πολεοδομίας του 1990, στον Υφυπουργό Ανάπτυξης και τον Διευθυντή Πολεοδομίας.
Σε ότι αφορά το αμελέτητο του προτεινόμενου νομοσχεδίου, παραπέμπουμε στις σοβαρές παρατηρήσεις της Ένωσης Δήμων οι οποίες καταλαμβάνουν 7 σελίδες, όπως αυτές διαβιβάστηκαν, τον Ιούνιο 2018, στην Πρόεδρο της Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής.
Η Ένωση Δήμων αλλά και ξεχωριστοί Δήμοι απορρίπτουν το νομοσχέδιο τόσο επι θέματος αρχής όσο και για τις πρόνοιες του :
- Η κυβέρνηση δεν πραγματοποίησε καμμιά διαβούλευση με τις τοπικές αρχές οι οποίες έλαβαν γνώση του περιεχομένου του νομοσχεδίου όταν αυτό κατατέθηκε στην Βουλή.
- Με το πρόσχημα της ανάγκης επίσπευσης της αδειοδότησης μεγάλων επενδύσεων καταστρατηγούνται θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης και παραγνωρίζεται ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των τοπικών αρχών.
- Παρακάμπτονται υφιστάμενες θεσμοθετημένες διαδικασίες οι οποίες διασφαλίζουν την διαφάνεια και την συμμετοχικότητα στην λήψη αποφάσεων αναφορικά με την κατηγοριοποίηση και χωροθέτηση αναπτύξεων στρατηγικής σημασίας.
- Προσβάλλεται βάναυσα ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποβαθμίζεται ο θεσμικός ρόλος των Δήμων σε ρόλο απλού διαβουλευτή και μάλιστα υπό περιορισμούς και μέσα σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια.
- Τα αιρετά Δημοτικά Συμβούλια και κατ΄επέκταση οι πολίτες περιθωριοποιούνται και γίνεται συγκέντρωση εξουσιών στο Υπουργείο Εσωτερικών ( ή το Υφυπουργείο Ανάπτυξης) και στο Τμήμα Πολεοδομίας.
- Το νομοσχέδιο συγκρούεται με υφιστάμενες νομοθεσίες και ειδικά με τον νόμο περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών.
Πέραν των πιο πάνω προκύπτει και σοβαρό θέμα τεχνογνωσίας για θέματα αδειοδότησης που σήμερα υπάρχει μόνο στους μεγάλους Δήμους της Κύπρου και στις Επαρχιακές Διοικήσεις. Η απάντηση ότι θα γίνει ‘’ειδικευμένη ομάδα’’ από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως συγκρούεται ξεκάθαρα με αυτό που λέγεται περί αποκέντρωσης και ενίσχυσης των εξουσιών και αρμοδιοτήτων των Δήμων και Κοινοτήτων οι οποίοι ουσιαστικά παρακάμπτονται. Υπάρχουν σημαντικά θέματα «ειδικών συνθηκών» αλλά και ειδικών προβλημάτων που μόνο οι τοπικές αρχές γνωρίζουν αφού το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως δεν διαθέτει εγγύτητα με τον πολίτη ή τις δημαρχούμενες περιοχές στα συγκεκριμένα θέματα. Τρανταχτά παραδείγματα υπάρχουν πολλά τόσο παλαιότερα όσο και πρόσφατα αλλά δεν μας φτάνει ο χώρος να τα απαριθμήσουμε.
Τυχόν θέση ότι θα ζητούνται οι απόψεις των Δήμων κατά την αδειοδότηση είναι πολύ απλουστευμένη και αποτελεί μετάθεση ή αποποίηση ευθυνών της νέας υπηρεσίας που θα εκδίδει τις άδειες. Εάν οι Δήμοι θα εκφέρουν ουσιαστική άποψη είναι ως να εξετάζουν εξ’ υπαρχής τις αιτήσεις και εκείνο που πρέπει να γίνει είναι να ενισχυθούν οι Δήμοι με τεχνικό προσωπικό ούτως ώστε οι ‘’ειδικές ομάδες’’ εξέτασής μεγάλων αναπτύξεων να αποτελούν μέρος των υπηρεσιών των Δήμων. Ο ρόλος του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως πρέπει να είναι εποπτικός και νομοπαρασκευαστικός. Την εγγύτητα με τον πολίτη και τους επαγγελματίες (αρχιτέκτονες, μηχανικούς , επιχειρηματίες) μόνο οι Δήμοι μπορούν να διασφαλίσουν με την διαχρονική τεχνογνωσία που απέκτησαν.
Σημαντική παράμετρος των δυνατοτήτων των Δήμων είναι το γεγονός ότι η τεχνογνωσία μεταφέρεται, κάτι που δεν συμβαίνει με πολλά κυβερνητικά τα οποία έχουν αποψιλωθεί σε μεγάλο βαθμό δημιουργώντας σοβαρότατο κενό.
Τελειώνω με το εξής: Μόνο οι Τοπικές Αρχές που είναι αιρετές και υπόλογες απευθείας στους δημότες μπορούν να συγκρατήσουν σε κάποιο βαθμό την βουλιμία και τον παραλογισμό των απαιτήσεων που εκτράφηκε τα τελευταία στον χώρο της λεγόμενης ανάπτυξης γης και ακινήτων.
- Γράφει: Ανδρέας Χρίστου
- Τέως Δήμαρχος Λεμεσού, Πρώην Υπουργός Εσωτερικών
