Μαζεύοντας ήλιο πριν το λοκντάουν…
Ιζαμπέλ, έντεκα η ώρα στο «Αρμονία». Δεν μου το αρνήθηκε.
Ξέρει ότι τον αγαπώ τον χώρο αυτό. Ξέρω ότι τον αγαπά εξίσου. Πάντα όταν αποφασίζω να πάω στο Αρμονία, ενημερώνω τον Νεόφυτο.
Θέλω ένα τραπεζάκι κάτω από το μεγάλο δέντρο, λέω.
Ξέρω πως αν προλάβω και του πω νωρίς, θα μου το εξασφαλίσει. Ο Νεόφυτος είναι συμμαθητής μου από το Γυμνάσιο και είναι η ψυχή του μαγαζιού. Στο Αρμονία έχω ζήσει μουσικές βραδιές, ποιητικές εκδηλώσεις, προεκλογικές συγκεντρώσεις, απογευματινές χαλαρές συζητήσεις, πρωινά συναπαντήματα. Είναι ένας χώρος για όλους και για όλα. Έτσι εξηγείται, ενδεχομένως, και το όνομά του: Αρμονία. Αρμονικά συμβιώνουν όλοι οι τύποι ανθρώπων για όλα τα επικοινωνιακά πλαίσια δραστηριοτήτων.
Ξεκινήσαμε με σχεδόν ισοπαλία στην αργοπορία. Τελευταία μέρα πριν το πασχαλινό λόκνταουν. Πριν προλάβουμε να κανονίσουμε να βρεθούμε ήρθε ξανά (ξανά ξανά) νέα απαγόρευση.
Αυτό που χρειάζεται να θυμάσαι σε αυτό το νέο λoκντάουν είναι ότι εσύ θα χάσεις μόνο τις διακοπές σου, την ελευθερία διακίνησής σου, την ευκαιρία συνεύρεσης. Άλλοι θα χάσουν ή έχασαν την επιχείρηση τους, το εισόδημά τους κατ’ επανάληψη.
Κι άλλοι έχασαν δικούς τους ανθρώπους.
Ό,τι γίνεται πια, ό,τι κάνουμε το κυνηγά μια ενοχικότητα. Ένας φόβος. Και μια κούραση από τις εναλλαγές. Η συνεχής αβεβαιότητα εμπεριέχει μια κρυφή ή και φανερή βαρβαρότητα.
Έχω ανάγκη να δω την Ιζαμπέλ πριν να μας κλείσουν. Είναι κάποιες εξελίξεις στη ζωή σου και κάποια συναισθήματα που αν δεν τα μοιραστείς με τους δικούς σου ανθρώπους είναι λες και δεν υπήρξαν. Θέλω να της δείξω φωτογραφίες. Μία ή δύο. Ξέρω πως θα καταλάβει. «Επιτέλους!» της λέω και ξέρω πως καταλαβαίνει τι θέλω να πω. Νιώθω το ζεστό της βλέμμα να με αγκαλιάζει. Έχω ανάγκη τη σταθερότητα των ανθρώπων δίπλα μου. Ίσως γι’ αυτό επιλέγω τόπους συνεύρεσης σταθερούς, διαχρονικούς. Αρμονία, γαλήνη, ασφάλεια… Λέξεις κλειδιά για την εποχή μας, λέξεις-ζητούμενα και όχι δεδομένα. Προσπαθώ να μη λέω συχνά τη λέξη «πανδημία», μα τι έμεινε σταθερό στην πανδημία, Ιζαμπελίτα μου;
Στο Αρμονία ερχόμαστε χρόνια. Χαλαρό, μη στημένο μαγαζί. Οι θαμώνες ποικίλουν σε ηλικία, στιλ, φάση ζωής. Δένουν αρμονικά. Σημείο επαφής τους: η θάλασσα, η ηρεμία, η αντίθεση του πρασίνου με το γαλάζιο, η σταθερότητα στις έντιμες τιμές σε μια πόλη που όλο οι τιμές ανεβαίνουν. Ο Φύτος, ο μάνατζερ, μας χαιρετάει ευγενικά. Η Κουλα τον φωτογραφίζει. Άραγε πώς εισπράττει όλο αυτό το ανοιγοκλείνω.
Ο Νεόφυτος είναι ολόκληρος ένα τεράστιο χαμόγελο. Παρόλες τις παραγγελίες που δεν σταματούν να έρχονται. Συναισθάνομαι το άγχος της δουλειάς, το άγχος να τα προλάβει όλα. Ξέρω ότι τον χαρακτηρίζει μια λέξη: Υπευθυνότητα. Είναι ένας άνθρωπος που έχει το αίσθημα υπευθυνότητας στον τομέα της εργασίας. Κάνω μια σκέψη από μέσα μου: Οι ευσυνείδητοι και υπεύθυνοι άνθρωποι στη δουλειά τους έχουν δικαίωμα στην επαγγελματική σταθερότητα και στην οικονομική αποκατάσταση. Τον βλέπω να φτιάχνει διάφορους καφέδες και να συνεχίζει να χαμογελά. Του χαμογελώ και του ζητώ να μου πει περισσότερα για τους δύο υπέροχους πίνακες που κοσμούν το μαγαζί. Είναι μιας φίλης του ζωγράφου, μού εξηγεί. Κύπριας. Θαυμάζω! Βγάζω φωτογραφίες. Πράγματι η ζωγράφος εικονοποίησε την «Αρμονία» του μαγαζιού…
Οι καιροί αλλάζουν. Πλέον πας για καφέ και παραγγέλνεις cappuccino latte, freddo espresso, freddo machiato κτλ κτλ. Μα εγώ έμεινα στο φραπέ. Όλο γάλα. Μισή οκκά ζάχαρη. Πες μου τι καφέ πίνεις να σου πω ποιος είσαι. Επιβάλλω τις δικές μου σταθερότητες.
Η Κούλα ασυναίσθητα πίνει από τον καφέ μου. Μοιραζόμαστε τόσα πολλά κι ας μας χωρίζουν άλλα. Όταν το αντιλαμβάνεται ότι ήπιε το μισό μου φραπέ γελάει. Μου λέει τα νέα της. Κάποιες φορές δεν είναι ανάγκη να σου πει ο άλλος λεπτομέρειες. Τις διαβάζεις στο πρόσωπό του. Ή όσα ήθελε να σου πει τα βλέπεις μαζεμένα σε δύο φωτογραφίες. Και είναι αρκετό.
Σκέφτομαι, Ιζαμπέλ, πως μου αρκούν πολύ λίγα πράγματα στη ζωή. Ένας καφές, θάλασσα, πράσινο και ένας αγαπημένος άνθρωπος πλάι. Α και παιδιά! Πολλά παιδιά γύρω! Είμαστε δασκάλες κι εγώ και η Ιζαμπέλ. Έχουμε ανάγκη τις παιδικές φωνές. Στο διπλανό τραπεζάκι παρατηρώ ένα ζευγάρι με το βρέφος τους. Η μαμά δίνει το μωρό στον μπαμπά να ετοιμάσει το γάλα του. Απολαμβάνω την εικόνα αυτή. Αν και είμαι παραδοσιακή σε πολλά ζητήματα, λατρεύω αυτή την εξέλιξη της κοινωνίας και της οικογένειας. Η μητέρα ξεκουράζεται πίνοντας τον χυμό της και ο πατέρας ταΐζει το βρέφος. Γιατί όχι; Γιατί να μην μοιράζεται το ζευγάρι το μεγάλωμα των παιδιών από την πιο μικρή δραστηριότητα μέχρι την πιο μεγάλη;
Παίρνουμε τον καφέ και πάμε στη θάλασσα. Οι πλείστοι έχουν έρθει για βουτιά. Πότε μπήκε καλοκαίρι; Παίζουμε βγάζοντας φωτογραφίες.
Γνωρίζουμε τον Μικέ, μαραθωνιοδρόμο. Μας λέει τις διαδρομές του και την ηλικία του: μόνο 56 λέει και τονίζει το μόνο χαμογελαστά. Κάποιοι ξεζουμίζουν τη ζωή. Πριν μια βδομάδα με το ποδήλατο ξεκίνησε από τη Συκόπετρα , πήγε Σταυροβούνι, μετά Λευκωσία. Όλα σε μια μέρα. Αν και άνθρωπος που γράφει πιο πολύ πάρα να κινείται θαυμάζω την αεικινησία μερικών ανθρώπων!
Ο Μικέ θέλει να μας πει κι άλλα για τη ζωή του και σίγουρα έχει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα να μοιραστεί, μα ο παιδότοπος απέναντι είναι πολύχρωμος, γεμάτος παιδικές φωνές, κούνιες και τσουλήθρες και δεν μπορούμε να αντισταθούμε. Ο Μικέ έχει ένα παιδί μέσα του, γι’ αυτό κι έχει τόσο μεγάλη ενέργεια. Το ίδιο κι εμείς! Γι’ αυτό οδηγούμαστε στον παιδότοπο…
Στον παιχνιδότοπο εντοπίζω τον πύργο που κτίζεται πίσω σαν φόντο των παιδικών παιχνιδιών. Μια ταμπέλα με ξενίζει. Own your dream γράφει. Ποιος μπορεί να του ανήκει ένα διαμέρισμα στον υπό ανέγερση πύργο; Ποιων οικονομικών προδιαγραφών; Σε ποιον απευθύνεται αυτή η ταμπέλα;
Οι υπόλοιποι στα όνειρα δεν έχουμε δικαίωμα “αγοράς” και “ιδιοκτησίας”;
Εδώ και χρόνια, κοιτάζοντας τις διαφημιστικές πινακίδες με τους πύργους στην Λεμεσό μας, αναρρωτιέμαι σε ποιον θα ανήκει αυτή η πόλη σε λίγα χρόνια. Θα έχει το δικαίωμα ονείρου ο ντόπιος μεσοαστός σε αυτήν την πόλη σε λίγα χρόνια; Έχουν το δικαίωμα ονείρου τα παιδιά μας ή θα χτίζουν παλάτια στην άμμο; Θα μπορέσουμε να ζούμε αρμονικά αυτοί που έχουν πύργους δίπλα στη θάλασσα κι εμείς που έχουμε ένα σπίτι στο χωριό; Θα μιλάμε για χάσμα βιοτικού επιπέδου; Θα γλυτώσουμε την οικονομική πτώχευση όταν ο εφιάλτης της πανδημίας θα είναι παρελθόν; Ποιες συνέπειες μας περιμένουν άλλες; Πόσα άλλα πάθη; Και τι είναι το Πάσχα, αν δεν είναι υπευθύμιση των Παθών;
Πριν φτάσω η Κουλίτα με ρώτησε σε μήνυμα: Τι σημαίνει Πάσχα για σένα;
Είχα μόνο εικόνες. Μικρά ξωκλήσια με ταπεινούς επιτάφιους, εκδρομές που μύριζαν άνοιξη, σοκολατένια λαγουδάκια, μαργαρίτες και παπαρούνες. Και πίσω από κάθε έθιμο και εικόνα είχα την ανάγκη της μετάβασης. Pass over. Η έξοδος των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο έδωσε στο Πάσχα την οριστική του σημασία.
Έχουμε ανάγκη αυτό το πέρασμα στην άλλη πλευρά αυτής της πανδημίας.
