Υπό την αιγίδα του Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Χατζηπαντέλα
Μεγάλη επιτυχία σημείωσε η 8η Παγκύπρια Ημερίδα Δημόσιας Υγείας, που πραγματοποιήθηκε στις 04 Οκτωβρίου 2022, στις εγκαταστάσεις του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ).
Πρόκειται για μια εκδήλωση-θεσμό της δημόσιας υγείας που διοργανώνεται εδώ και 8 χρόνια από το Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία (CII), της Σχολής Επιστημών Υγείας, του ΤΕΠΑΚ.
Η ημερίδα τέλεσε υπό την αιγίδα του Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Χατζηπαντέλα, ο οποίος εκφώνησε ομιλία κατά την ημερίδα. Χαιρετισμό παρέθεσε επίσης η Κοσμήτειρα της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΤΕΠΑΚ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δρ. Αικατερίνη Λαμπρινού.
Στο προεδρείο της ημερίδας βρισκόταν ο Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής του CII, ΤΕΠΑΚ, Δρ. Κώστας Χριστοφή, ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών καλωσορίζοντας τους συμμετέχοντες. Η θεματολογία της ημερίδας εστίασε σε προκλήσεις της υγείας στη μετα-COVID εποχή για ενήλικες και παιδιά στην Κύπρο.
O Υπουργός Υγείας κ. Μ. Χατζηπαντέλας συνεχάρη το CII για την ακαδημαϊκή προσφορά του σε θέματα περιβαλλοντικής και δημόσιας υγείας και τόνισε την αξιόλογη παρουσία του CII στα επιστημονικά δρώμενα της Κύπρου τα τελευταία 18 χρόνια. Ανέφερε ότι το αντικείμενο της φετινής ημερίδας είναι υψίστης σημασίας με την εμπειρία της πανδημίας να αποτελεί τη βάση για αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων. Το Υπουργείο Υγείας έχει συντάξει οδικό χάρτη για το χειμώνα με στρατηγικές για πρόληψη και ανέφερε ότι για ομαλή μετάβαση στην επόμενη μέρα, η διάχυση έρευνας αποτελεί θεμέλιο λίθο.
Ο Δρ. Στέφανος Κάλης, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ΗΠΑ ήταν ο κύριος ομιλητής της ημερίδας. Αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία που πρέπει να δίνεται στον τρόπο ζωής και στο περιβάλλον για την προώθηση της υγείας και στην ανάγκη μέτρων πρόληψης. Ανέφερε ότι αγνοούμε την πανδημία της παχυσαρκίας και ότι ο κυπριακός και ελληνικός πληθυσμός απέχουν από τη μεσογειακή διατροφή. Ο Υπουργός Υγείας εισηγήθηκε στον Δρ Κάλη να συνεργαστούν μελλοντικά για τη προώθηση της μεσογειακής διατροφής στην Κύπρο.
Η Δρ. Ελισάβετ Κωνσταντίνου, Διευθύντρια Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, Υπουργείο Υγείας Κύπρου ανέφερε ότι η βρεφική θνησιμότητα μειώθηκε κάτω από το ευρωπαϊκό μέσο και ότι το προσδόκιμο ζωής είναι πολύ ψηλό, με πολύ υψηλή ασφαλιστική κάλυψη (83%). Η 1η εφαρμογή του ΓΕΣΥ του το 2019 έχει πετύχει την ενοποίηση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Απειλές του Συστήματος Υγείας συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την πανδημία, την κλιματική αλλαγή, τις δημογραφικές αλλαγές, την κακή διατροφή, τη γήρανση πληθυσμού και την έλλειψη νοσηλευτών. Εισηγήθηκε την ενεργοποίηση ομάδας δράσης επιτήρησης λοιμωδών νοσημάτων ως ένα μέτρο αντιμετώπισης πανδημιών και θεωρεί απαραίτητη την ανάπτυξη και καλύτερη οργάνωση του Τμήματος Δημόσιας Υγείας. Επίσης, εισηγήθηκε τη δημιουργία πολυθεματικών ομάδων επαγγελματιών υγείας και τη χάραξη πολιτικών υγείας προς όφελος των πολιτών.
Ο Dr. Itamar Grotto, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Καθηγητής Επιδημιολογίας στο Ben Gurion University, Ισραήλ, τόνισε την κλιματική αλλαγή ως μια αναδυόμενη απειλή για έξαρση λοιμωδών νοσημάτων και σχετικών επιδημιών π.χ. ιός Δυτικού Νείλου, λεγιονέλλα, COVID-19. Τόνισε τις προοπτικές συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ σε θέματα επιδημιολογικής επιτήρησης και ανταλλαγής δεδομένων υγείας για να αντιμετωπίσουν τις κοινές κλιματικές προκλήσεις σε σχέση με τη δημόσια υγεία, και προτείνει τη συνεργασία μεταξύ αρμόδιων υπουργείων και πανεπιστημίων.
H Δρ. Σουζάνα Αχιλλέως, Επίκουρη Καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, παρουσίασε τη διεθνή μελέτη του Πανεπιστημίου Λευκωσίας σχετικά με τον αντίκτυπο των θανάτων του κορωνοϊού το 2020, σε 20 χώρες παγκοσμίως.
Η Δρ. Ουρανία Κολοκοτρώνη, Επίκουρη Καθηγήτρια Παθοφυσιολογίας στο ΤΕΠΑΚ, ανέφερε τα αποτελέσματα διαδικτυακής έρευνας σε ενήλικες στην Κύπρο κατά την περίοδο του εγκλεισμού (lockdown) που αποτύπωσε τις τάσεις του πληθυσμού σε ότι αφορά τους 6 πυλώνες υγιεινού τρόπους ζωής (υγιεινή διατροφή, φυσική δραστηριότητα, άγχος, κοινωνική υποστήριξη, ύπνος, αποφυγή ουσιών πχ κάπνισμα/αλκοόλ. Η στρατολόγηση 745 συμμετεχόντων έδειξε ότι κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού παρατηρήθηκαν αύξηση στρες η οποία επιδείνωσε την ποιότητα ύπνου και παρατηρηθήκαν χαμηλά επίπεδα φυσικής άσκησης. Πρότεινε παρεμβάσεις βελτίωσης συμπεριφορών στον κυπριακό πληθυσμό που σχετίζονται με άσκηση, διατροφή, ύπνο και στρες.
Η Δρ. Παναγιώτα Μαϊκαντή, Βιοπαθολόγος-Μικροβιολόγος με εξειδίκευση στα εντεροπαθογόνα και στην αντιμικροβιακή αντοχή, παρουσίασε σχετικά στοιχεία από τα νοσηλευτήρια της Κύπρου. Παρατηρούνται υψηλά ποσοστά ανθεκτικότητας σε αντιβιοτικά για μια σειρά μικροβίων όπως κωλοβακτηρίδια (30%), πνευμονία (50%), σταφυλόκοκκος (46%), εντερόκοκκοι (51%). Η Κύπρος είναι στα κόκκινα στα ποσοστά ανθεκτικότητας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τα ποσοστά αυτά παρουσιάζουν αυξητική τάση τα τελευταία 15 χρόνια. Εισηγήθηκε μέτρα για τον περιορισμό κατάχρησης ή/και λανθασμένης χρήσης αντιβιοτικών μέσω της μείωσης αχρείαστων συνταγογραφήσεων και αποφυγή καθυστερήσεων εναρξης θεραπείας σε ασθενείς, αλλά και μέτρα για την καθημερινή αξιολόγηση της αντιμικροβιακής αντοχής στα νοσοκομεία.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Μακρής, Αναπληρωτής Καθηγητής Περιβαλλοντικής υγείας, ΤΕΠΑΚ, τόνισε τις ιδιαιτερότητες και ευαισθησίες του οργανισμού των παιδιών όταν εκτίθενται σε στρεσογόνους παράγοντες σε σχέση με τους ενήλικες. Αναφέρθηκε στο διαχρονικό πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας στην Κύπρο το οποίο παραμένει σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Παρατηρήθηκαν ανθυγιεινές συμπεριφορές των παιδιών, όπως η κατανάλωση γλυκών, καθιστική ζωή και έλλειψη άσκησης, οι οποίες επιδεινώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Απαιτούνται παρεμβάσεις μείωσης των πιο πάνω παραγόντων ρίσκου υγείας με στοχευμένα μέτρα τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι.
Η Δρ. Μαρία Κυπριανίδου, Ειδική Επιστήμονας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, παρουσίασε τα αποτελέσματα έρευνας στον ενήλικο πληθυσμό της Κύπρου. Οι πιο συχνές χρόνιες παθήσεις του Κυπριακού πληθυσμού είναι η υπερλιπιδαιμία (17%), με δεύτερη στη λίστα την υπέρταση (13%). Υψηλότερο ποσοστό εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων παρουσίασαν οι άντρες ενώ το υψηλότερο εμφάνισης ενδοκρινολογικών νοσημάτων τον είχαν γυναίκες. Και οι δύο ομάδες ασθενών χαρακτηρίζονταν από υψηλό δείκτη μάζας σώματος, κακή ποιότητα ύπνου και χαμηλή φυσική δραστηριότητα.
Η Δρ. Κατερίνα Καϊκούσιη, Νοσηλευτική Λειτουργός Ψυχικής Υγείας, ανέλυσε το θέμα της ακούσιας (υποχρεωτικής) ψυχιατρικής νοσηλείας η οποία εφαρμόζεται όταν η δυνατότητα λήψης θεραπείας σε εξωτερική βάση είναι αδύνατη. Περιέγραψε τα χαρακτηριστικά αυτών των ασθενών και εισηγήθηκε τροποποιήσεις που αφορούν τη δημιουργία ασθενοφόρων ψυχικής υγείας για διαχείριση οξείων περιστατικών και την ανάγκη ίδρυσης νέου νοσοκομείου οξείας φροντίδας ψυχικής υγείας για να καλυφθούν τα συνεχώς αυξανόμενα νέα περιστατικά ακούσιας ψυχιατρικής νοσηλείας.
H φετινή ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Επιδημιολογίας Πεδίου και του επιστημονικού της δικτύου, στο οποίο το Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου είναι Μέλος.
Πρωταρχικό μέλημα του Διεθνούς Ινστιτούτου Κύπρου για την περιβαλλοντική και δημόσια υγεία του ΤΕΠΑΚ είναι η συνέχιση της αξιόπιστης παροχής εκπαιδευτικών προγραμμάτων υψηλής ποιότητας για νέους και υφιστάμενους επαγγελματίες δημόσιας υγείας, καθώς και η συλλογή ερευνητικών δεδομένων για την απάντηση κρίσιμων ερωτημάτων δημόσιας υγείας που θέτει η κυπριακή κοινωνία.
