Ένα ξεχωριστό εγχείρημα στο ξενοδοχείο ANASSA, στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μαρίου-Αρσινόης και στην Πόλη Χρυσοχούς
Η Πάφος ετοιμάζεται να φιλοξενήσει ένα ξεχωριστό εγχείρημα, από τις 29 Ιουλίου έως τις 27 Οκτωβρίου 2023, με εκθέσεις και δράσεις στο ξενοδοχείο ANASSA, στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μαρίου-Αρσινόης και στην πόλη Χρυσοχούς, ενώ μέσω ενός χάρτη, που σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του πρότζεκτ, οι επισκέπτες και οι επισκέπτριες καλούνται να περιηγηθούν στην ευρύτερη περιοχή του Ακάμα. Εμπνεύστρια και δημιουργός του έργου “Ακαμαντίς | Head and Hand” είναι η Κύπρια εικαστικός και ερευνήτρια Κυριακή Κώστα.
Το έργο “Ακαμαντίς | Head and Hand” τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το όλο εγχείρημα ακολουθεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης προωθώντας τον σεβασμό στο περιβάλλον και την προστασία του. Αυτό επιτυγχάνεται είτε μέσω της προσεκτικής χρήσης φυσικών πόρων είτε μέσω της αξιοποίησης των ήδη υπαρχόντων εγκαταστάσεων και υλικών (φυσικό περιβάλλον, ευρήματα/ εκθέματα του μουσείου, και παλιά «άχρηστα» υλικά από την ξενοδοχειακή μονάδα). Η επαναχρησιμοποίηση υλικών που βρίσκονται σε αχρησία, μετά την ευγενική παραχώρηση σχετικής άδειας από τον Όμιλο Thanos Hotels and Resorts, συνιστά ένα πρωτοποριακό εγχείρημα για την ξενοδοχειακή βιομηχανία. Η καλλιτέχνις μετουσιώνει μέσω σύγχρονων πρακτικών τα υλικά αυτά σε έργα τέχνης, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση των καλλιτεχνών με τις πρώτες ύλες και τις πιθανές πηγές άντλησής τους, ενώ το ξενοδοχείο αποτελεί αρωγό συμμετέχοντας σε αυτό το ιδιαίτερο πρόγραμμα «ανακύκλωσης». Ένα πρόσθετο στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό στην υλοποίηση αυτού του πρότζεκτ είναι επίσης το άνοιγμα διαλόγου και η συνεργασία με την κοινότητα.
Όπως αναφέρει στο δημιουργικό σκεπτικό της η Κυριακή Κώστα:
«Το «χνάρι» χιλιάδων βημάτων στην χερσόνησο του Ακάμα είναι εφήμερο. Μια διαρκής σειρά «επισκέψεων» στην ευρύτερη περιοχή, που ξεκινά από την παιδική μου ηλικία μέχρι και σήμερα, παράγει ένα έργο που εξελίσσεται διαρκώς. Θέματα, όπως ο φεμινισμός, η οικολογία, η έννοια της φροντίδας και ο μύθος, διαπλέκονται δημιουργώντας μία οργανική ενότητα που εγείρει ερωτήματα και επιτρέπει παράλληλα την ανάδυση διαλόγου, την εναλλαγή συζητήσεων και τον επαναπροσδιορισμό νοημάτων. Το έργο “Ακαμαντίς* | Head and Hand” προ(σ)καλεί εν τέλει τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες να βιώσουν και να μοιραστούν στον τόπο του (της) Ακάμα μια εσωτερική, συναισθηματική εμπειρία, με τρόπο αινιγματικό, υπαινικτικό, σιωπηλό, σχεδόν αόρατο.
“… Εμείς οι ίδιες είμαστε θάλασσα, άμμος, κοράλλια, φύκια, παραλίες, παλίρροιες, κολυμβήτριες, παιδιά, κύματα… θάλασσες και μητέρες.”
Hélène Cixous and Catherine Clément
“The Newly Born Woman”, Theory and History of Literature (Vol. 24), 1986
* Η Κενταύρεια η Ακαμαντίς είναι ημιθαμνώθες ενδημικό φυτό της Κύπρου»
Το νέο πρότζεκτ της Κυριακής Κώστα “Ακαμαντίς | Head & Hand”, αναπτύσσεται και εξελίσσεται μέσα από την επίκληση στη μνήμη, σε ιστορίες και μύθους της περιοχής της Πόλης Χρυσοχούς. Το ερωτικό στοιχείο και το πώς αυτό εκφράζεται μέσα από τους μύθους της περιοχής κατέχει εδώ πρωταρχική σημασία, ενώ το νερό – το κατεξοχήν στοιχείο του ερευνητικού πεδίου της καλλιτέχνιδος – συνδέει τις ιστορίες με την υλική υπόσταση των πραγμάτων. Οι μύθοι της περιοχής είναι πολλοί, με πιο διαδεδομένο αυτόν της αφρογένειας Αφροδίτης, που θέλει τη θεά να λούζεται σε πηγή της περιοχής Ακάμα, απ’ όπου ανάβλυζε καθαρό και δροσερό νερό. Εκεί ήταν που ο Άδωνις ερωτεύτηκε τη θεά μόλις ήπιε το νερό της πηγής. Αυτή η ξαφνική αλχημεία του έρωτα είναι που δίνει το έναυσμα στο εν λόγω πρότζεκτ. Μέσα από αυτό το σύμπλεγμα του μύθου πηγάζει ένας αόρατος φεμινισμός, ο οποίος επικυρώνεται από σχετικές αναφορές για την περιοχή, αλλά και από τα τοπωνύμιά της, που είναι επί το πλείστον θηλυκά.
Ο σχεδιασμός του πρότζεκτ αποτελεί ένα καθρέφτισμα των περιδιαβάσεων της καλλιτέχνιδος στην περιοχή, πρακτική που καθόρισε τη δημιουργία των έργων για την παρούσα έκθεση. Έργα της φιλοξενούνται στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μαρίου-Αρσινόης και στο ξενοδοχείο ANASSA, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθούν συμμετοχικές ξεναγήσεις τόσο στην Πόλη όσο και κατά μήκος των μονοπατιών μελέτης της φύσης στην περιοχή του Ακάμα.
Με παραδοσιακές και σύγχρονες τεχνικές, μέσα από μια ανθρωπολογική ματιά, η Κώστα στρέφει το ενδιαφέρον της στα «μαγεμένα» νερά και στα αντικείμενα του αρχαίου και του σύγχρονου πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής στη χερσόνησο του Ακάμα. Σαν μια ανάγκη εκπλήρωσης επιθυμιών, δημιουργεί έργα όμοια με σύγχρονα τάματα, απ’ όπου αναφύονται αλληγορίες άμεσα συνδεδεμένες με το τελετουργικό και το ερωτικό στοιχείο που χαρακτηρίζει την περιοχή.
Στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μαρίου-Αρσινόης στην Πόλη Χρυσοχούς η καλλιτέχνις, εμπνεόμενη από τα αρχαιολογικά ευρήματα, καθώς και από άλλα αντικείμενα που μαρτυρούν τελετές εξαγνισμού και την άμεση συσχέτιση του νερού με νεκρώσιμες ακολουθίες, προτείνει μια σειρά από έργα – σύγχρονα αφιερώματα για την ίαση και αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον. Αρχαίοι αγωγοί νερού από ανασκαφές του Τμήματος Αρχαιοτήτων, οι οποίοι παρουσιάζονται στην έκθεση, μαρτυρούν τις ενέργειες και τις επεμβάσεις του ανθρώπου στην προσπάθεια του να καταστήσει τον τόπο κατοικήσιμο. Η ταινία μικρού μήκους του Άλεξ Ιωάννου, με τίτλο “No Drop to the Sea”, που φιλοξενείται στην έκθεση, λειτουργεί συμπληρωματικά, καθώς διερευνά, μέσα από τη φωνή του Βραχίμη Ιωάννου, τα τεχνικά επιτεύγματα σχετικά με τις υποδομές νερού που μεταμόρφωσαν τη χερσόνησο του Ακάμα και την περιοχή της Πάφου στα μέσα του 20ού αιώνα. Με τα παραπάνω δημιουργείται ένας διάλογος που ενώνει το παρελθόν με το παρόν.
Τα έργα στο ξενοδοχείο ANASSA μαρτυρούν μια πιο ενδόμυχη ενασχόληση της Κώστα με το θέμα της ροής του χρόνου και τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού. Η καλλιτέχνις εισέρχεται στις αποθήκες του ξενοδοχείου για να συλλέξει υλικά, άχρηστα πλέον για το ξενοδοχείο, όπως κλινοσκεπάσματα και διάφορα μέταλλα, τα οποία επαναχρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη για τα έργα της τοποθετώντας τα σε νέο κύκλο ζωής. Οι φόρμες των γλυπτικών έργων, καθώς και οι εικόνες που δημιουργεί η καλλιτέχνις βρίσκονται στο μεταίχμιο της αναπαράστασης και της αφαίρεσης και μας μεταφέρουν σε έναν κόσμο, όπου ο άνθρωπος συνυπάρχει με μυθικές και εξωπραγματικές δυνάμεις.
Παράλληλα με τα έργα αυτά, ανοίγει έναν διάλογο με την κοινότητα και τον γλύπτη Α. Μοδίτη, εκθέτοντας έργα δικά του και δίνοντάς τους άλλη χροιά και υλικότητα.
Τέλος, ένας ειδικά σχεδιασμένος χάρτης ενώνει το μουσείο και τις 2 εκθέσεις με την ευρύτερη περιοχή και με σημεία όπου έχουν εντοπιστεί πηγές νερού. Μέσα από την περιδιάβαση αυτή, προκύπτει μια νέα ανάγνωση για την περιοχή με κεντρικά σημεία αναφοράς τους μύθους, το νερό και την οικολογία.
Κυριακή Κώστα
Η Κυριακή Κώστα είναι καλλιτέχνις και ερευνήτρια, η οποία με μια διεπιστημονική προσέγγιση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην τέχνη ως ανθρωπολογική πρακτική. Το έργο της εξερευνά και συνδυάζει μύθο και ιστορία, φιλοσοφία, κλιματικές και οικολογικές ανησυχίες. Δημιουργεί έργα τέχνης και εγκαταστάσεις σε συνεργασία με επαγγελματίες από διάφορους κλάδους. Παράγει συχνά συμμετοχικά περιβάλλοντα, οργανώνοντας κοινωνικές και πολιτικές παρεμβάσεις που ασκούν κριτική σε διαφορετικά πλαίσια και περιβάλλοντες χώρους.
Διάρκεια εκθέσεων: 29 Ιουλίου – 27 Οκτωβρίου 2023
Χώρος 1: Ξενοδοχείο ANASSA
Χώρος 2: Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μάριου-Αρσινόης, Πόλη Χρυσοχούς
Ώρες Λειτουργίας Mουσείου:
Δευτέρα – Παρασκευή: 08:00 – 16:00 / Σάββατο: 09:00 – 15:00 / Κυριακή και Δημόσιες Αργίες: κλειστό
Στο πλαίσιο του πρότζεκτ θα πραγματοποιηθούν δύο ξεναγήσεις στην περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς και του Ακάμα. Η πρώτη ξενάγηση θα διεξαχθεί την Παρασκευή 25 Αυγούστου 2023 στις 18:30 από την Αντιγόνη Μιχαήλ και η δεύτερη το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου 2023 στις 18:30 από τον Κωνσταντίνο Περικλέους. Περισσότερες πληροφορίες για τις ξεναγήσεις και άλλες εκδηλώσεις θα ανακοινωθούν σύντομα.
Το πρότζεκτ τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Χορηγοί: Pylon Art & Culture/ Astro Bank
Υποστηρικτές: Τμήμα Μοντέρνου και Σύγχρονου Πολιτισμού/ Υφυπουργείο Πολιτισμού, Κύπρος/ Μονάδα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη/ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου/ Υφυπουργείο Τουρισμού/ Τμήμα Αρχαιοτήτων/ Thanos Hotels and Resorts/ Terra Cypria
Επιμέλεια: Ευαγόρας Βανέζης, Μόνικα Ασημένου
Επιμέλεια Χάρτη: Χριστίνα Λάμπρου
Σύμβουλος Τμήματος Αρχαιοτήτων: Μαργαρίτα Κουάλη
Επιμέλεια ξεναγήσεων:
Αντιγόνη Μιχαήλ, Αρχαιολόγος – ξεναγός, ειδική σε θέματα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Κωνσταντίνος Περικλέους, Terra Cypria, Βιολόγος/επιστήμονας διατήρησης και άγριας ζωής
Ευχαριστίες: Ευτυχία Ζαχαρίου, Μαργαρίτα Κουάλη, Ζωή Μακρίδου, Νατάσα Μιχαηλίδου, Σεμπάστιαν Wurst
Γραφιστική επικοινωνία: Πόπη Πισσουρίου
Μελέτη σχεδιασμός προθηκών: Λάρα Άλφα
Βοηθοί τεχνίτες: Xάκοπ Κεσιχιάν, Μιχάλης Σίαλος, Μιλένα Χριστοδούλου, Sung Yaj
Επιμέλεια κειμένων (ελληνικά & αγγλικά): Δάφνη Μοντεσάντου
Αγγλική μετάφραση: Λουκία Χατζηγιάννη
