Υπάρχουν χωριά στην Κύπρο, έστω και πολύ λίγα, που σαν τα πρωτογνωρίσεις, ζητάς επίμονα να μάθεις και να πληροφορηθείς πως τα κατάφεραν να επιζήσουν πάνω στο τραχύ και άγονο βουνίσιο τοπίο που βρίσκονται αλλά και το πως μπόρεσαν να αυξήσουν την πληθυσμό τους σε επίπεδα που ξεπερνούν τις οικονομικές δυνατότητες του χωριού.
Ένα τέτοιο χωριό είναι το Πελένδρι, που βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Πιτσιλιάς, στα ανατολικά της κοιλάδας Καρβουνά – Σαϊττά, περιτριγυρισμένο από λόφους, σε υψόμετρο 880 μέτρα. Έχει απόσταση από τη Λεμεσό 40 περίπου χιλιόμετρα και συνδέεται βορειοδυτικά με το χωριό Κάτω Αμίαντος, ανατολικά με την Ποταμίτισσα και τον Αγρό και δυτικά με την Τριμίκλινη.
Το Πελένδρι υπήρχε σαν οικισμός από τον Μεσαίωνα. Ο Ντε Μας Λατρί το αναφέρει ως Pelendres ή Pelondres που το 1353 ήταν φέουδο του Ιωάννη ντε Λουζινιάν, που ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας της Κύπρου.
Στη μια περίπτωση αναφέρει ότι γύρω στο 1461 στον οικισμό έμενε κάποιος πλούσιος, πιθανότατα έμπορος με το όνομα Σατένης. Στη δεύτερη περίπτωση αναφέρει για δύο πραστειά (αγροκτήματα) των Πελενδρίων που ανήκαν στον Ρίτζο τι Μαρίνο και τα οποία κατασχέθηκαν το 1474 από την Αικατερίνη Κορνάρου.
Τα δύο αυτά πραστειά που είναι τα Κάρδαμα (Kardama) και τα Φίλαγρα, διαλύθηκαν κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Πέρα όμως από τους δύο αυτούς οικισμούς, σύμφωνα με αφηγήσεις λέγεται ότι υπήρχαν ακόμη 14 μικρά χωριά, τα οποία αναγκάστηκαν να εγκαταλειφθούν και να ενωθούν με τους κατοίκους του Πελενδριού, ώστε να νιώθουν πιο ασφαλείς. Σαν τέτοια χωριά αναφέρονται τα ακόλουθα: ο Πούλος, στον οποίο βρέθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά αντικείμενα της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα Φουρνιά στα οποία υπάρχουν ίχνη παλαιού οικισμού, ο Τρούμηθος στον οποίο υπάρχει ένα πολύ παλαιό μεταλλείο χαλκοπυρίτη, η Τζεράμης η οποία καταστράφηκε ολεσχερώς μετά από κατολίσθηση, τα Ρόντια, τα Κόνναρα, ο Ματόκαμπος, τα Χαλάζιν, η Αργυρου, η Δέησις, ο Αης Γιάννης Ποταμουλιών, τα Ποντίκια και οι Κουντουρήδες.
Πηγή: Κοινωτικό Συμβούλιο Πελενδρίου
