«Αποτυχία Τμήματος Δασών να εξασφαλίσει επαρκή αριθμό πτητικών μέσων», καταλογίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ανακοίνωση που εξέδωσε.
Αυτούσια η ανακοίνωση:
Το Τμήμα Δασών (ΤΔ), προκήρυξε τον Οκτώβριο 2023 ανοικτό διαγωνισμό για την προμήθεια τριών αεροπλάνων πυρόσβεσης οι οποίες υποβλήθηκαν τέλος Μαΐου 2024, εκτιμώμενής δαπάνης €16,0εκ. Επίσης, τον Δεκέμβριο 2023 και τον Ιανουάριο 2024, το ΤΔ προκήρυξε δύο ανοικτούς διαγωνισμούς σχετικά με τη μίσθωση πτητικών μέσων πυρόσβεσης, ένα για τη μίσθωση αεροπλάνων και ένα για τη μίσθωση ελικοπτέρων, εκτιμωμένης δαπάνης €19,7εκ. και €18,4εκ. αντίστοιχα.
2. Η Υπηρεσία μας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της και στη βάση των προβλημάτων που είχαν παρουσιαστεί στους προηγούμενους αντίστοιχους διαγωνισμούς που προκήρυξε το ΤΔ το 2022 (για τους οποίους εκδώσαμε Ειδική Έκθεση με αρ. ΤΔ/01/2022 η οποία είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας μας), καθώς και σχετικές καταγγελίες που υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, υπέβαλε στο ΤΔ παρατηρήσεις σχετικά με τα έγγραφα των πιο πάνω διαγωνισμών. Κυριότερο θέμα το οποίο είχε τεθεί, ήταν η ανησυχία της Υπηρεσίας μας από την απόφαση του ΤΔ να αποδέχεται μόνο πιστοποίηση των πιο πάνω πτητικών μέσων και των μελών των πληρωμάτων τους από τον αρμόδιο προς τούτο Ευρωπαϊκό Οργανισμό (EASA), και όχι και από τον αντίστοιχο Διεθνή Οργανισμό (ICAO), όπως γινόταν σε προηγούμενους διαγωνισμούς μίσθωσης ελικοπτέρων. Ουσιαστικά, η Υπηρεσία μας εισηγείτο διεύρυνση των όρων του διαγωνισμού ώστε να διασφαλιστεί ευρύτητα συμμετοχής και να αυξηθεί η πιθανότητα επιτυχούς έκβασης του διαγωνισμού. Το ΤΔ, δεν υιοθέτησε τις πιο πάνω ανησυχίες/εισηγήσεις της Υπηρεσίας μας, επικαλούμενο επιχειρησιακούς λόγους καθώς και σχετικό Ευρωπαϊκό Κανονισμό. Τελικά, οι δύο πιο πάνω διαγωνισμοί κατέστησαν άγονοι εφόσον, στον μεν διαγωνισμό για τη μίσθωση ελικοπτέρων δεν υπεβλήθησαν έγκυρες προσφορές, στον δε διαγωνισμό για τη μίσθωση αεροπλάνων δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά. Αυτό για το οποίο ανησυχούσαμε επαληθεύτηκε.
3. Τον Μάρτιο 2024, το ΤΔ επαναπροκήρυξε τους πιο πάνω διαγωνισμούς για τη μίσθωση πτητικών μέσων, τροποποιώντας ορισμένους όρους, αποδεχόμενο μεταξύ άλλων και την πιστοποίηση των πτητικών μέσων και των πληρωμάτων τους εναλλακτικά και από τους δύο πιο πάνω Οργανισμούς, όπως ήταν και η πιο πάνω αρχική παρατήρηση της Υπηρεσίας μας. Αυτό που πρώτα επέμεναν ότι δεν μπορούσε να γίνει, τελικά μπορούσε. Ωστόσο, θεωρητικά μόνο υιοθέτησαν τη σύστασή μας, αφού λανθασμένα έδωσαν βαρύτητα (πλεονέκτημα) στην πιστοποίηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό EASA ώστε τελικά οι προσφοροδότες που θα είχαν άλλη πιστοποίηση να μην έχουν σημαντική πιθανότητα επιτυχίας. Τελικά, παρόλο ότι για τον 2 διαγωνισμό για μίσθωση ελικοπτέρων υπεβλήθησαν πέντε προσφορές, ο διαγωνισμός ακυρώθηκε τον Μάιο 2024 από το αρμόδιο Συμβούλιο Προσφορών μετά από εισήγηση του ΤΔ, εφόσον και οι πέντε προσφορές κρίθηκαν άκυρες λόγω μη ικανοποίησης των εγγράφων του διαγωνισμού. Όσον αφορά στον διαγωνισμό για τη μίσθωση αεροπλάνων, υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά η οποία κατακυρώθηκε τον Μάιο 2024 από το αρμόδιο Συμβούλιο Προσφορών με εισήγηση του ΤΔ, για το συνολικό ποσό των €25,8εκ, το οποίο είναι κατά μέσο όρο 33,6% υψηλότερο της εκτίμησης δαπάνης. Μέχρι σήμερα, δεν έχει προκηρυχθεί άλλος νέος διαγωνισμός για τη μίσθωση ελικοπτέρων πυρόσβεσης.
4. Όπως λοιπόν διαφαίνεται από τα πιο πάνω, ουδεμία ουσιώδης σύσταση της Υπηρεσίας μας λήφθηκε εξαρχής υπόψη από το Τμήμα Δασών (εκτός από ορισμένες διορθώσεις που έγιναν στα έγγραφα σε επουσιώδη σημεία τα οποία είχαμε υποδείξει) και, ως εκ τούτου, οι παρεμβάσεις της Υπηρεσίας μας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας, δεν επηρέασαν την εξέλιξη και την κατάληξη των πιο πάνω διαγωνισμών. Αντίθετα, εάν ακολουθούντο από την αρχή οι συστάσεις της Υπηρεσίας μας, θα αυξάνονταν, κατά την άποψη μας, κατά πολύ οι πιθανότητες το Κράτος να είχε εξασφαλίσει τα απαιτούμενα πτητικά μέσα πυρόσβεσης πιο έγκαιρα και πριν την έναρξη της θερινής περιόδου υψηλής επικινδυνότητας.
5. Πέραν των πιο πάνω, στην Ειδική Έκθεση μας με αρ. ΤΔ/01/2021 η οποία εκδόθηκε από την Υπηρεσία μας τον Νοέμβριο 2021 (η οποία είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας μας), σημειώσαμε, μεταξύ άλλων, ότι το Κράτος επέδειξε ολιγωρία στο θέμα της ενίσχυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας με εναέρια πτητικά μέσα πυρόσβεσης, με αποτέλεσμα μέχρι σήμερα, να μην διαθέτει, ούτε τα απαραίτητα μέσα, ούτε το απαιτούμενο προσωπικό και οι ανάγκες να καλύπτονται με αγορές υπηρεσιών, έναντι πολύ υψηλού κόστους. Συνεπώς, αναφέραμε, οι ανάγκες αυτές δεν καλύπτονται με τον πιο οικονομικό και αποδοτικό τρόπο. Ενόψει των πιο πάνω, συστήσαμε όπως ο Διευθυντής του ΤΔ προωθήσει, το συντομότερο δυνατόν, ενέργειες για προώθηση σχετικής Πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο, με στόχο τη λήψη μέτρων, στη βάση των υποδείξεων των εμπειρογνωμόνων σε αριθμό εκθέσεων που είχαν ετοιμαστεί διαχρονικά για το θέμα, με προγραμματισμό και καθορισμένο χρονοδιάγραμμα, για την αποτελεσματική λειτουργία της Μονάδας Πτητικών Μέσων του ΤΔ και την αναβάθμιση της ασφάλειας των επιχειρησιακών πτήσεων.
