Με θλίψη το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου πληροφορήθηκε την απώλεια της επιφανούς ιστορικού Χρύσας Μαλτέζου, μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, διευθύντριας του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών για σειρά ετών, πανεπιστημιακού και ερευνήτριας, η οποία απεβίωσε την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2025, σε ηλικία 84 ετών.
Η Χρύσα Μαλτέζου γεννήθηκε το 1941 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές της στο Αβερώφειο Γυμνάσιο. Ήταν πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ του ίδιου πανεπιστημίου. Μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο Μεσογειακών Σπουδών της Aix-en-Provence και στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβας, ενώ έλαβε πτυχίο από τη Σχολή Παλαιογραφίας, Αρχειονομίας και Διπλωματικής των Κρατικών Αρχείων της Βενετίας.
Με ειδίκευση στην ιστορία της Βενετοκρατίας στον ελληνικό χώρο, ανέλαβε διαδοχικά μια σειρά από σημαντικές θέσεις, στις οποίες υπηρέτησε με μεγάλη επιτυχία: ερευνήτρια (1969-1979) και στη συνέχεια διευθύντρια (1980-1994) του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, καθηγήτρια Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (1982-1994) και καθηγήτρια Ιστορίας της Βενετοκρατίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1995-1998).
Το 1998 εξελέγη από την Ακαδημία Αθηνών Διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας και αγωνίσθηκε δυναμικά για τη συνέχιση των εργασιών του μοναδικού αυτού ελληνικού ερευνητικού κέντρου και τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της ελληνικής παροικίας της Βενετίας.
Στην εκλιπούσα απονεμήθηκαν πολλές διακρίσεις και βραβεία ως ένδειξη τιμής για τη μακρόχρονη προσφορά της στον ακαδημαϊκό χώρο και ως αναγνώριση του σπουδαίου έργου της. Το 1982 τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για την ταξινόμηση και επιστημονική αξιοποίηση του Ιστορικού Αρχείου Κυθήρων. Το 2003 έλαβε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής από τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο για την επιστημονική προσφορά της. Το 2007 τιμήθηκε με το Βραβείο Dante Alighieri από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνιας (έδρα Ραβέννας) για την προσφορά της στη συντήρηση και ανάδειξη των πολιτισμικών αγαθών του Ελληνισμού στη Βενετία. Το 2006, υπό τη διεύθυνσή της, το Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Ωνάση. Το 2012 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού (1453-1821).
Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της Χρύσας Μαλτέζου επικεντρώθηκαν στην ιστορία του Ελληνισμού υπό την κυριαρχία της Δημοκρατίας της Βενετίας αλλά και άλλων δυτικών δυνάμεων, καθώς και στις σχέσεις του Ελληνισμού με τη Δύση μεταξύ του 13ου και του 18ου αιώνα. Το διδακτικό, ερευνητικό και συγγραφικό της έργο συνέβαλε ουσιαστικά στη διαμόρφωση αυτής της ιδιαίτερης περιόδου της ελληνικής ιστορίας, που εκτείνεται από τον προχωρημένο Μεσαίωνα στους πρώιμους νεότερους χρόνους, ως ξεχωριστού επιστημονικού πεδίου.
Ιδιαίτερα σημαντικό υπήρξε το ογκώδες συγγραφικό της έργο (εκδόσεις αρχειακών πηγών, μονογραφίες, άρθρα), το οποίο γνώρισε μεγάλη αποδοχή και εξακολουθεί να προσφέρει ποικίλες ερμηνευτικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις, παρέχοντας ανεκτίμητο πρωτογενές υλικό.
Η συμβολή της στην ιστορία της μεσαιωνικής Κύπρου, υπό την κυριαρχία της Βενετίας (1474/89-1570/71), υπήρξε εξαιρετική. Οι έρευνές της στα αρχεία και τις βιβλιοθήκες της Γαληνοτάτης έφεραν στο φως άγνωστα στοιχεία για πρόσωπα και γεγονότα της περιόδου.
Η Χρύσα Μαλτέζου υπήρξε καλή φίλη του Πανεπιστημίου Κύπρου και συνεργάστηκε στενά με αρκετά από τα μέλη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ως ομιλήτρια σε συνέδρια και διαλέξεις ή ως μέλος διδακτορικών επιτροπών. Διδάσκοντες/ούσες και διδακτορικοί/ές φοιτητές/τριες του Τμήματος φιλοξενήθηκαν ή έλαβαν υποτροφίες στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας υπό τη διεύθυνσή της.
Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου απευθύνει ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους της.
