Η Κουκά βρίσκεται 29 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού, σε υψόμετρο περίπου 740 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι γνωστή για την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, η οποία είναι η αρχαιότερη της Κύπρου. Βρίσκεται ανάμεσα στα διατηρητέα χωριά της Λεμεσού και τα πάντα στο χωριό είναι αναπαλαιωμένα, έτσι ώστε να θυμίζουν την παλιά εποχή.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το χωριό πήρε το όνομα του από τον κτήτορα του ναού του Τιμίου Σταυρού, ο οποίος ονομαζόταν Κοκάς. Αυτός είχε στο κεφάλι του «κόκαν» (δηλ. πλεξίδα ή κότσο). Αργότερα όμως το όνομα παραφθάρηκε και έγινε Κουκά.
Όσο αφορά στους πρώτους κατοίκους, σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, το χωριό υπήρχε κατά τους χρόνους της επίσκεψης της Αγίας Ελένης στην Κύπρο, που υπολογίζεται στον 4ο αιώνα μΧ.
Η αρχαιότερη εκκλησία της Κύπρου, αυτή του Τιμίου Σταυρού, απαιτεί σίγουρα μία επίσκεψη. Σε αυτή μάλιστα υπάρχει ο Σταυρός «της Κουκάς» με ξύσματα (σκόνη ή πριονίδια) από το Τίμιο Ξύλο.
Η μονή βρίσκεται στον μικρό οικισμό του Κουκά, ένα χιλιόμετρο ανατολικά της κοινότητας Πέρα-Πεδί, στην ορεινή επαρχία της Λεμεσού. Ο ναός είναι κτίσμα του 12ου αιώνα, διατηρείται σε καλή κατάσταση και διασώζει μέρος των τοιχογραφιών του (12ος, 14ος, 15ος αι.). Ανήκει στον τύπο του ελεύθερου σταυρού και φέρει, αντί τρούλου, σταυροθόλιο στη διασταύρωση των κεραιών.
Ο Λεόντιος Μαχαιράς (15ος αι.) γράφει ότι «ο σταυρός του λεγόμενου Κοκά βρύει μύρον». Ο μοναχός Βασίλειος Μπάρσκι το 1735 πέρασε από τη μονή και σημειώνει ότι ο ναός ήταν ενοριακός και με την ερήμωση του οικισμού μετατράπηκε σε μοναστηριακό. Σταυρός λιτανείας (σίδερο επενδυμένο με ασήμι) του 12ου αιώνα, που προέρχεται από τη μονή, φυλάσσεται σήμερα στο Μεσαιωνικό Μουσείο Λεμεσού.
