Η Πολιτική Άμυνα μαζί με το υπουργείο εσωτερικών πραγματοποιούν εντατική εκστρατεία για την διαχείριση κινδύνου πλημμύρας και μέτρα αυτοπροστασίας, γι αυτό τον λόγο πραγματοποιήθηκε δημοσιογραφική διάσκεψη που διοργάνωσε το πρωί η Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Άμυνας στη Λακατάμια, με αφορμή την εκστρατεία Ενημέρωσης για την αξιοποίηση των διαδραστικών πλημμυρικών χαρτών του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων και την ανάγκη λήψης μέτρων αυτοπροστασίας από τους πολίτες.
Εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, τη χαρτογράφηση του κινδύνου διεξήγαγε το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, το οποίο όρισε και τρία επίπεδα πιθανοτήτων που είναι τα πιο κάτω:
• Πλημμύρα που επανέρχεται (στατιστικά) κάθε 20 χρόνια περίπου – το «ελαφρύ» περιστατικό
• Πλημμύρα που επανέρχεται (στατιστικά) κάθε 100 χρόνια περίπου – το «μετρίως σοβαρό» περιστατικό
• Πλημμύρα που επανέρχεται (στατιστικά) κάθε 500 χρόνια περίπου – το «πολύ σοβαρό» περιστατικό
Οι περιοχές δυνητικού κινδύνου που αναγωρίστηκαν στην ελεύθερη Κύπρο, αφορούν ποτάμιες ροές.
Διανύουμε τον δεύτερο μήνα του φθινοπώρου και ήδη με τις πρώτες καταρρακτώδεις βροχές Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα κι όχι μόνο, μετρούν τις πληγές τους.
Πιο κάτω καταγράφονται αναλυτικά όλες οι περιοχές που κινδυνεύουν δυνητικά να πλημμυρίσουν. Από αυτές αναγνωρίζονται περίπου οκτώ περιοχές που ήδη έχουν καταγράψει ζημιές.
Επεξηγήσεις τύπων πλημμυρών:
* Ταχείας απόκρισης πληµµύρα ή ταχυπληµµύρα ή αιφνίδια πληµµύρα: Είναι η πληµµύρα που εµφανίζεται και διέρχεται πολύ ξαφνικά µε ελάχιστη ή και καθόλου προειδοποίηση. Προκαλείται αµέσως µετά το πέρας µιας τοπικής καταιγίδας υψηλής έντασης, συνήθως σε εδάφη µε απότοµη κλίση (ορεινές περιοχές) και σε σχετικά µικρές λεκάνες απορροής. Αυτός ο τύπος πληµµύρας χαρακτηρίζεται από υψηλό ρυθµό ανύψωσης της πληµµυρικής στάθµης και µικρό χρόνο ειδοποίησης. Λόγω της ξαφνικής εµφάνισης και της µεγάλης ταχύτητας της ροής του νερού, οι αιφνίδιες πληµµύρες µπορεί να είναι πολύ επικίνδυνες.
**Αστική πληµµύρα (Urban flood και Pluvial flood: Αυτή προκύπτει ειδικά λόγω της απουσίας επαρκούς αποχετευτικού συστήµατος όµβριων υδάτων. Εφόσον οι ανοικτοί χώροι που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για αποθήκευση νερού είναι πολύ περιορισµένοι λόγω δόµησης, σχεδόν όλη η βροχή χρειάζεται να µεταφερθεί σαν επιφανειακό νερό ή µέσα από το σύστηµα αποχέτευσης όµβριων. Εντατική βροχόπτωση σε µεγάλα ύψη που υπερβαίνουν την παροχή σχεδιασµού του υφιστάµενου δικτύου όµβριων προκαλεί πληµµύρα. Σε συνδυασµό µε την αστική πληµµύρα είναι και η πληµµύρα κατάκλυσης από «όµβρια» (pluvial flood) που µπορεί να συµβεί σε αστικές περιοχές ή και σε αγροτικές επίπεδες περιοχές.
Περιοχή 1: Από το Πολιτικό µέχρι και Δήµο Λευκωσίας
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του Ποταµού Πεδιαίου διέρχεται από Οικιστικές Περιοχές των Κοινοτήτων/Δήµων Πολιτικού, Πέρα, Επισκοπειού, Εργατών, Ψηµολόφου, Ανάγειας, Πάνω και Κάτω Δευτεράς, Πάνω και Κάτω Λακατάµειας, Έγκωµης, Στροβόλου και Λευκωσίας. Οι παρόχθιες περιοχές του ποταµού βρίσκονται σε αυξηµένη τάση αστικοποίησης και αύξησης πληθυσµού, ενώ εκτάσεις της πληµµυρικής του περιοχής µετατρέπονται σε χώρους άθλησης, γήπεδα, γραµµικά πάρκα κ.τ.λ. Μεγάλος αριθµός γεφυριών επιτρέπει την λειτουργία της συγκοινωνίας, χωρίς όλα να έχουν κατασκευαστεί µε πλήρη Υδρολογική / Υδραυλική µελέτη. Αρκετά είναι σε µορφή Irish Bridge που ελλοχεύουν κινδύνους. Τα τελευταία 150 χρόνια έχουν καταγραφεί 26 πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ~ 6 χρ.), 10 χαµηλής σοβαρότητας (Τ~ 15 χρ.), 4 µέτριας σοβαρότητας (Τ~ 38 χρ.) και 4 πολύ ψηλής σοβαρότητας (Τ~38 χρ.). Κάποιες από αυτές προκάλεσαν και θανάτους. Σε όλο το µήκος του ποταµού η κοίτη βρίσκεται σε Ζώνη Προστασίας Ζ3 ή ∆α1, κυµαινόµενου πλάτους από 20 µέχρι και 200 m µε το µέγεθος των 100 ως 120 m να επικρατεί. Η ύπαρξη της Ζώνης αυτής µειώνει κάπως τους κινδύνους σοβαρών πληµµυρικών γεγονότων και τις επιπτώσεις από αυτά. Σηµειώνεται επίσης ότι πρόσφατα έχει ανεγερθεί εµπλουτιστικό φράγµα στην περιοχή Ταµασού που µε την ορθή λειτουργία του µπορεί να επιτρέψει κάποια µορφή διαχείρισης µεγάλων ροών.
Περιοχή 2: Έγκωµη, Αγ. Δοµέτιος
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Τµήµα του ποταµού Κλήµου διέρχεται από πλήρως αστικοποιηµένη περιοχή µε εµποριοβιοµηχανικές και οικιστικές ζώνες, την Κρατική Έκθεση Κύπρου και γήπεδα άθλησης (Μακάρειο και κλειστά γήπεδα). Σε πολλές περιπτώσεις η κοίτη του ποταµού είναι διαµορφωµένη. Στο µεγαλύτερο µήκος του ποταµού απουσιάζει ζώνη προστασίας. Ιστορικά υπάρχει συχνή παρουσία πληµµυρικών γεγονότων πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ~10-20 χρ.), χαµηλής (Τ~17-25 χρ) και µέτριας (Τ~35-50 χρ.). Από το όλο µήκος του τµήµατος του ποταµού το 1,9 χλµ είναι καλυµµένο (στην κατοικηµένη περιοχή Μακεδονίτισσας µέχρι και της οδού Γρηγόρη Αυξεντίου), ενώ κατάντι της Αυξεντίου, που η περιοχή είναι λιγότερο κατοικηµένη, το 1 χλµ είναι ακάλυπτο.
Περιοχή 3: Κοκκινοτριμιθιά
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του παραπόταµου του Ποταµού Μέρικα διέρχεται από την οικιστική περιοχή (πολεοδοµικές ζώνες Η2 και Η3) της Κοκκινοτριµιθιάς. Σηµειώνεται ότι η κοίτη του ποταµού δεν βρίσκεται σε οποιαδήποτε ζώνη προστασίας, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο σοβαρών πληµµυρικών γεγονότων. Αν και δεν υπάρχει ένδειξη ιστορικής πληµµύρας, εντούτοις η περιοχή συµπεριλαµβάνεται στις περιοχές σοβαρού κινδύνου λόγω της εντατικής αστικοποίησης της τα τελευταία λίγα χρόνια.
Περιοχή 4: Στρόβολος και Βιοµηχανική περιοχή των Λατσιών
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του Ποταµού Καλόγερου διέρχεται από τα διοικητικά όρια ∆ήµου Στροβόλου και καταλήγει στη Βιοµηχανική Περιοχή των Λατσιών. Σηµαντικά στοιχεία αποτελούν η γειτνίαση του αθλητικού κέντρου ΓΣΠ, ο αυτοκινητόδροµος Λευκωσίας-Λεµεσού και η Εµποροβιοµηχανική ζώνη την οποία διέρχεται πριν εισέλθει στο πάρκο Αθαλάσσας και καταλήξει στο οµώνυµο φράγµα. Σε όλο το µήκος του η κοίτη βρίσκεται σε ζώνη προστασίας ∆α1 κυµαινόµενου πλάτους 7 µέχρι και 80 m µε το µέγεθος των 8-10 m να επικρατεί. Η ζώνη αυτή γειτνιάζει κατά τόπους µε Οικιστικές Ζώνες Κα8 και Κα6, µε εµποροβιοµηχανικές ζώνες Βδ2, Βα3, Εβ4 και Βδκ ως επίσης και από Ζώνη ∆ηµοσίων Χρήσεων Αα1. Ιστορικά καταγράφηκαν τουλάχιστον 1 πληµµύρα πολύ χαµηλής και 2 χαµηλής σοβαρότητας.
Περιοχή 5: Παλιοµέτοχο και Αγίοι Τριµιθιάς
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του ποταµού Μέρικα διέρχεται από τις οικιστικές περιοχές των κοινοτήτων Αγίων Τριµιθιάς και Παλιοµετόχου. Στην περιοχή Παλιοµετόχου δέχεται εισροή από τους παραπόταµους Κουτή και Κατούρη που ιστορικά παρουσίασαν ταχυπληµµύρες τουλάχιστον µιας πολύ χαµηλής, µίας χαµηλής και µιας µέτριας (Τ ~ 100 χρ.). Σε όλο το µήκος του η κοίτη βρίσκεται σε ζώνη προστασίας Ζ3 µέσου πλάτους 50 m η οποία γειτνιάζει µε Οικιστικές Ζώνες Η1, Η2 και Η3. Έργα διαµόρφωσης του ποταµού ή των παραποτάµων του που διέρχονται από το Παλιοµέτοχο πιθανώς να αυξάνουν τη σοβαρότητα της πληµµύρας. Τα τµήµατα των 2 παραποτάµων που διέρχονται από του σηµείου ροής των εντός της οικιστικής περιοχής θα πρέπει να εξεταστούν µαζί µε το τµήµα του ποταµού Μέρικα.
Περιοχή 6: Βιοµηχανική Περιοχή Δαλιού
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τα τµήµατα και η συµβολή των ποταµών Αλµυρού και Άλυκου βρίσκονται εντός της σηµαντικής Βιοµηχανικής περιοχής ∆αλιού. Τα τµήµατα αυτά επεκτάθηκαν ανάντι του αυτοκινητοδρόµου Λευκωσίας-Λεµεσού κατά 500m ώστε να ληφθεί υπόψη και το σηµαντικό αυτό στοιχείο. Σε όλο το µήκος των η κοίτη βρίσκεται σε ζώνη προστασίας Ζ3 µέσου πλάτους 20m. H Βιοµηχανική περιοχή ∆αλιού είναι πλήρως αναπτυγµένη µε σηµαντικές βιοµηχανίες και µεγάλο αριθµό εργατικού δυναµικού. Τα τελευταία 10 χρόνια έχουν καταγραφεί 2 πληµµύρες πολύ χαµηλής και 1 µέτριας σοβαρότητας. Η πληµµύρα που έλαβε χώρα στις 2/12/2003 προκάλεσε το θάνατο σε ένα οδηγό που παρασύρθηκε µε το αυτοκίνητό του. Παλαιότερες πληµµύρες πιθανώς δεν καταγράφονταν διότι δεν υπήρχε ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή.
Περιοχή 7: Παραλίµνι
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Το τµήµα του ποταµού που εισρέει στη Λίµνη Παραλιµνίου και που διέρχεται από Οικιστικές Πολεοδοµικές Ζώνες αποτελεί περιοχή κινδύνου από πληµµύρες. Το τµήµα του ποταµού δεν βρίσκεται σε ζώνη προστασίας και οικίες βρίσκονται πολύ πλησίον της κοίτης του. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το γήπεδο «Τάσος Μάρκος» σηµείο συχνής και µεγάλης συνάθροισης κόσµου. Η σοβαρότητα των επιπτώσεων αυξάνει λόγω, τόσο της µικρής κλίσης του ίδιου του ποταµού (~0.2%) όσο και της παρόχθιας περιοχής που δεν είναι µεγαλύτερη από 1-2% . Η περιοχή σύµφωνα µε ιστορικά δεδοµένα αντιµετώπισε τουλάχιστον 2 πληµµύρες χαµηλής και 1 µέτριας σοβαρότητας. Η παρουσία της λίµνης κατάντι αναµένεται να επενεργεί σαν χώρος κατακράτησης και ελέγχου της ροής στο τµήµα του ποταµού κατάντι. Λαµβάνοντας υπόψη τις έντονες πιέσεις διαχωρισµού οικοπέδων και οικήσεως στις περιοχές γύρω από τη Λίµνη καθώς επίσης και το περιβαλλοντικό καθεστώς της Λίµνης σαν περιοχή Natura 2000 (νερόφιδο) εκτιµάται ότι χάρτες επικινδυνότητας πληµµυρών θα πρέπει να καλύπτουν και την ίδια την Λίµνη.
Περιοχή 8: Νήσου, Πέρα Χωριό και Δάλι
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Ο ποταµός Γιαλιάς διέρχεται από τις οικιστικές περιοχές Πέρα Χωριού, Νήσου και ∆αλιού. Η περιοχή παρουσιάζει αυξηµένο ρυθµό αστικοποίησης, ενώ δηµόσιοι χώροι (γήπεδα κ.τ.λ.) αναπτύσσονται πλησίον της κοίτης. Στο ανάντι σηµείο του τµήµατος του ποταµού διέρχεται ο αυτοκινητόδροµος Λευκωσίας-Λεµεσού και για το λόγο αυτό το τµήµα µελέτης του ποταµού επεκτάθηκε κατά 500m. Άλλο σηµαντικό στοιχείο στην περιοχή που επαυξάνει τη σοβαρότητα των πληµµυρών είναι η παρουσία και δηµιουργία καταβοθρών (καρτστικών εγκοίλων) λόγω της παρουσίας πετρωµάτων γύψων που καθιστά επισφαλή τη θέση ορισµένων οικιών. Το φαινόµενο ενισχύεται στην παρουσία πληµµυρικών παροχών. Η παρουσία ζώνης προστασίας Ζ3 µέσου πλάτους 100-150m σε όλο το µήκος του τµήµατος του ποταµού µειώνει σε κάποιο βαθµό τις πιθανές επιπτώσεις από µεγάλες πληµµύρες. Επίσης η κατασκευή εµπλουτιστικού φράγµατος ανάντι που είναι υπό µελέτη και ενσωµάτωσης του στη διαχείριση πληµµυρών θα είναι βοηθητική. Ιστορικά έχουν καταγραφεί 6-7 πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ~15-20 χρ.), και από µία χαµηλής, µέτριας και ψηλής σοβαρότητας (Τ~100+ χρ.).
Περιοχή 9: Ορµήδεια
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Η κοίτη του βορειοανατολικού παραπόταµου του ποταµού Ορµήδειας που διέρχεται της κατοικηµένης περιοχής έχει για 1 Κm διαµορφωθεί µε ανοικτή κατασκευή από σκυρόδεµα πλάτους περίπου 6-7m και ύψους 1 m. Ο βορειοδυτικός παραπόταµος που διέρχεται της περιοχής «Βάττενας» δεν έχει υποστεί οποιαδήποτε επέµβαση. Σύµφωνα µε τον κοινοτάρχη περιοχή 300 δεκαρίων που βρίσκεται στη δυτική και χαµηλότερη περιοχή της «Βάττενας» υποφέρει συχνά από πληµµύρες. Οι ιστορικές πληµµύρες που αναφέρονται το 1983 και 2010 πληµµύρισαν την περιοχή σε ύψος 0,5-1 m. Το ιστορικό αρχείο πληµµυρών της Αναθέτουσας Αρχής δεν αναφέρει πληµµύρες στη συγκεκριµένη περιοχή. Το πρόσφατο όµως δαπανηρό έργο διαµόρφωσης της κοίτης, όπως αναφέρεται πιο πάνω, αποτελεί ένδειξη ύπαρξης προβλήµατος στην περιοχή. Αν και αναµένεται ότι µε το έργο αυτό έχει επιτευχθεί σηµαντική µείωση των κινδύνων από πληµµύρες, εκτιµάται ότι θα πρέπει να µελετηθούν και οι κίνδυνοι από το βορειοδυτικό τµήµα του ποταµού και ταυτόχρονα να εξεταστεί και αξιολογηθεί η υφιστάµενη διαµόρφωση της κοίτης που έχει γίνει αν συνάδει µε την υδρολογία της περιοχής. Να σηµειωθεί ότι η Ορµηδεια είναι εντός των Βρεττανικών Βάσεων και δεν καλύπτεται από τη ∆ήλωση πολιτικής της Πολεοδοµίας. ∆εν φαίνεται να υπάρχει ζώνη προστασίας για την κοίτη του ποταµού.
Περιοχή 10: Αραδίππου – Λιβάδεια
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του Ποταµού Καµµίτση µετά τη συµβολή του µε τον ποταµό Αρχάγγελο στην περιοχή Ριζοελιάς ρέει για 2300m ακολουθώντας το βορειότερο όριο της κατοικηµένης περιοχής και των οικιστικών πολεοδοµικών ζωνών του ∆ήµου Αραδίππου. Βόρεια της κοίτης η περιοχή είναι Γεωργική Ζώνη. Η κοίτη βρίσκεται σε ζώνη προστασίας ∆α2 µέσου πλάτους 40-50 m. Στη συνέχεια ο ποταµός ρέει για 2500 m σε Γεωργική Ζώνη µέχρι να εισέλθει στις οικιστικές περιοχές Λειβαδιών από όπου για 2700 m ρέει µέχρι τη θάλασσα. Στην περιοχή Λειβαδιών δεν υπάρχει ζώνη προστασίας της κοίτης. Παραπόταµος από βορειοανατολικά διέρχεται επίσης της οικιστικής περιοχής Λειβαδιών και ενώνεται µε τον ποταµό Καµµίτση 500m από τη θάλασσα. Στην περιοχή Λειβαδιών ο ποταµός διέρχεται από Οικιστικές Ζώνες Κα6 και Κα8, Ζώνη Εµπορικών και άλλων λειτουργιών Εβ6, και από Ζώνη Οικονοµικών ∆ραστηριοτήτων Βε1. Οι περιοχές Αραδίππου και Λειβαδιών που αντιµετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους πληµµυρών αντιµετωπίζονται ενιαία εφ’ όσων οι ίδιοι ποταµοί διέρχονται και από τις δύο περιοχές. Σύµφωνα µε το αρχείο ιστορικών πληµµυρών οι περιοχές Αραδίππου και Λειβαδιών έχουν υποστεί τουλάχιστον 5 πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ~ 20χρ.) και µία χαµηλής και µία µέτρια σοβαρότητας (Τ~ 100+χρ). Σηµαντικό στοιχείο στα Λειβάδια είναι η πολύ χαµηλή κλίση της τοπογραφίας που δεν επιτρέπει την ταχεία εκροή πληµµυρών προς τη θάλασσα, ενώ στην Αραδίππου η γειτνίαση της κατοικηµένης περιοχής µε την κοίτη δηµιουργεί σοβαρούς κινδύνους. Η ζώνη προστασίας στην περιοχή Αραδίππου προσφέρει κάποια µείωση των κινδύνων πληµµύρας. Να σηµειωθεί ότι στην περιοχή Λειβαδιών έχουν γίνει παλαιότερα κάποια έργα διαµόρφωσης της υφιστάµενης κοίτης, ενώ βρίσκονται υπό µελέτη αντιπληµµυρικά έργα (φράγµατα) τόσο για τον Αρχάγγελο όσο και για τον Καµµίτση σε σηµεία ανάντι της κοινότητας Αραδίππου.
Περιοχή 11: Καµάρες Λάρνακας
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Τµήµα του ποταµού Καµάρων διέρχεται από την οικιστική περιοχή «Καµάρες» (συνοικισµός προσφύγων και νέα οικιστική περιοχή) και στη συνέχεια αφού διέλθει πλησίον του σταθµού επεξεργασίας αστικών αποβλήτων του συνοικισµού της περιοχής (πιθανώς ανενεργός), του κύριου δρόµου Λάρνακας-Λεµεσού και του µνηµείου Καµάρων καταλήγει να ρέει προς τη θάλασσα διαµέσου κοίτης παράλληλης µε το σύνορο της περιοχής της Αλυκής Λάρνακας. Η όλη περιοχή και ιδιαίτερα η περιοχή του συνοικισµού έχουν χαµηλό ανάγλυφο, και ακόµη περισσότερο η περιοχή του κύριου δρόµου κοντά στο µνηµείο Καµάρες. Από σηµείο 460 m ανάντι του δρόµου µέχρι του έλους κατάντι, η κοίτη έχει διαµορφωθεί υπόγεια για τη διέλευση της ροής, της οποίας η Υδρολογική/Υδραυλική επάρκεια θα πρέπει να εξεταστεί. Από το ιστορικό αρχείο πληµµυρών προκύπτει ότι τα τελευταία 30 χρόνια η περιοχή έχει υποστεί πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ ~ 8χρ.), χαµηλής σοβαρότητας (Τ ~ 10χρ.) και µέτριας σοβαρότητας (Τ ~ 30χρ). Η υφιστάµενη κοίτη που διέρχεται της κατοικηµένης περιοχής δεν βρίσκεται σε ζώνη προστασίας.
Περιοχή 12: Κίτι – Περβόλια
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Το τµήµα του ποταµού Τρέµιθου κατάντι του οµώνυµου εµπλουτιστικού φράγµατος Κιτίου (1.6 εκ.κυβ.µ) διέρχεται από την οικιστική περιοχή Κιτίου για 1500 m, στη συνέχεια εισέρχεται σε ζώνη προστασίας Ζ1 (περιοχή αναδασµού) για 2000 m και καταλήγει στη Παραλιακή Τουριστική ζώνη για µήκος 700 m. H κοίτη του ποταµού βρίσκεται σε ζώνη προστασίας Ζ3 µέσου πλάτους 30-40m στην οικιστική και τουριστική περιοχή, και 80-100 m στην περιοχή Ζ1. Στην περιοχή Κιτίου και στη τουριστική ζώνη παρατηρείται µια σχετικά ραγδαία αστικοποίηση. Στην περιοχή αναδασµού παρατηρείται επίσης µια αυξηµένη τάση ανέγερσης µεµονωµένων κατοικιών – επαύλεων. Κατά µήκος του ποταµού υπάρχουν αρκετά αναχώµατα και χωµάτινα φράγµατα για σκοπούς τεχνητού εµπλουτισµού του υδροφορέα, ενώ συχνά αφήνονται ποσότητες από το φράγµα να ρέουν προς κατάντι για σκοπούς εµπλουτισµού κατά απαίτηση των Τοπικών Αρδευτικών Αρχών. Η οικιστική ανάπτυξη που επιτελείται και ο εµπλουτιστικός χαρακτήρας του ποταµού µε τα υδατικά έργα που διαθέτει θα πρέπει να µελετηθούν για την καλύτερη διαχείριση σοβαρών πληµµυρών στην περιοχή. Να σηµειωθεί ότι τόσο το εµπλουτιστικό φράγµα όσο και η παρουσία ζώνης προστασίας σε όλο το µήκος του ποταµού µειώνει τους σοβαρούς κίνδυνους πληµµυρών. Πληµµυρικά γεγονότα πολύ χαµηλής, χαµηλής και µέτριας σοβαρότητας αραιής συχνότητας έχουν καταγραφεί.
Περιοχή 13: Μεσόγη, Πάφος, Χλώρακας
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Ο ποταµός Κοσιηνάς πηγάζει από τα υψώµατα της Μεσόγης και µε σχετικά µεγάλη κλίση (5-6%) καταλήγει στη θάλασσα (7 km κατάντι). ∆ιέρχεται από περιοχές που αναπτύσσονται οικιστικά µε σχετικά ραγδαίο ρυθµό ενώ η παραλιακή ζώνη έχει αναπτυχθεί µε ξενοδοχειακές µονάδες και τουριστικά καταλύµατα. Η κοίτη του ποταµού κατά τόπους καλύπτεται από Ζώνη Προστασίας µέσου πλάτους 30-40 m. Η σοβαρότητα των πληµµυρών της περιοχής συνεχώς αυξάνεται σε συνάρτηση µε την οικιστική ανάπτυξη εντός της πληµµυρικής περιοχής του ποταµού, και της ορµητικότητας της ροής του χειµάρρου λόγω της φυσικής του κλίσης. Εν όψη τούτου ο ποταµός αυτός θα πρέπει να µελετηθεί ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες πρόνοιες για οµαλή παροχέτευση των πληµµυρών. Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν έχουν σηµειωθεί πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας µε επαναφορά 5 χρόνια.
Περιοχή 14: Πόλη της Πάφου
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Ο χείµαρρος Λιµνάρκα πηγάζει από την ηµιορεινή περιοχή ΜέσαΧωριού και Άρµου και κυρίως διέρχεται από τα ανατολικά διοικητικά όρια της Πόλης της Πάφου από περιοχές που παρουσιάζουν πρόσφατα έντονη αστικοποίηση. Το τµήµα του ποταµού που ενδιαφέρει αρχίζει από σηµείο 450m ανάντι του σηµαντικού κυκλοφοριακό κόµβου επί του αυτοκινητόδροµου Λεµεσού-Πάφου και ρέει σε Ζώνη Προστασίας µέσου πλάτους 60-70m αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις µέχρι και 20 m, µέχρι 1700 m κατάντι, στο ύψος του Παφιακού Αθλητικού γηπέδου. Από του σηµείου αυτού και για 3 km µέχρι τη θάλασσα διέρχεται από Οικιστικές και Τουριστικές Ζώνες χωρίς την ύπαρξη Ζώνης Προστασίας. Ήδη µεταξύ του κυκλοφοριακού κόµβου και του γηπέδου υπάρχουν αρκετές αναπτύξεις εµποροβιοµηχανικές και οικιστικές εντός της δυνητικής πληµµυρικής περιοχής του ποταµού. Τα τελευταία 10 χρόνια που αναπτύχθηκε η περιοχή διαµέσου της οποίας ρέει ο χείµαρρος, παρουσιάζονται προβλήµατα πληµµύρας στον κυκλοφοριακό κόµβο του αυτοκινητοδρόµου και του κόµβου παρά το Παφιακό γήπεδο και στην παραλιακή Λεωφόρο Ποσειδώνος. Πολύ Χαµηλής σοβαρότητας πληµµύρες µε επαναφορά 3 χρόνια και µέτριας σοβαρότητας µε επαναφορά 5 χρόνια έχουν και µιας ψηλής σοβαρότητας έχουν καταγραφεί. Οι ροές αναµένονται να αυξάνονται µε τη συνεχή αστικοποίηση και πιθανή ένταξη του ποταµού σαν αποδέκτη αστικών όµβριων υδάτων.
Περιοχή 15: Γερµασόγεια
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Το τµήµα του ποταµού Γερµασόγειας κατάντι του οµώνυµου φράγµατος (13,6 εκ.κυβ. µ) δέχεται ροές από υπερχειλίσεις και εισροές από µικρούς παραποτάµους και τοπική βροχόπτωση. Κατά την πορεία του προς τη θάλασσα 6 Κm βρίσκεται σε ζώνη προστασίας ∆α2 µέσου πλάτους 375 m µέχρι 800 m από την παραλία που βρίσκεται η Τουριστική, Οικιστική και Ζώνη Εµπορικών και άλλων λειτουργιών. Ο υδροφορέας που βρίσκεται στην πληµµυρική περιοχή του ποταµού εµπλουτίζεται τεχνητά µε αποδεσµεύσεις από το φράγµα και το Νότιο Αγωγό και το νερό χρησιµοποιείται για υδρευτικούς σκοπούς για την περιοχή Γερµασόγειας – Αµαθούντας και τη Λεµεσό. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξηµένη αστικοποίηση της περιοχής του ποταµού και πιέσεις για δηµόσιες χρήσεις εκτάσεων εντός της Ζώνης Προστασίας (π.χ γήπεδα, χώροι στάθµευσης κ.τ.λ). Το φράγµα επενεργεί σαν ανασταλτικός παράγοντας πληµµυρών, αλλά δεν παύει να υπάρχει ο σοβαρός κίνδυνος πληµµυρών σε περιόδους που το φράγµα είναι πλήρες ή σχεδόν πλήρες.
Περιοχή 16: Μέσα Γειτονιά, Αγ. Αθανάσιος και Ανατολική περιοχή Λεµεσού
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Ο ποταµός Βαθιάς πηγάζει από τους λόφους της περιοχής Φασούλας και Σπιτάλι Λεµεσού περίπου 8-10 km από το κέντρο της πόλης Λεµεσού. Σε σηµείο 450 m ανάντι του αυτοκινητόδροµού Λεµεσού-Πάφου ο ποταµός διαχωρίζεται σε 2 τµήµατα που εισέρχονται στην αστική περιοχή Λεµεσού και καταλήγουν στη θάλασσα. Το δυτικό τµήµα του ποταµού Βαθειά δεν φαίνεται να διαθέτει κοίτη. Το µεγαλύτερο του µέρος έχει καλυφθεί µε κτίρια και κατοικίες. Παραµένει η περιοχή να βρίσκεται σε τοπογραφικό χαµηλό και να συγκεντρώνει ροή όµβριων νερών. Από του σηµείου 500 κατάντι του πρώην Αθηναϊδίου Γυµνασίου η κοίτη ενώνεται µε την παλιά κοίτη του ποταµού Γαρύλλη και καταλήγει στη θάλασσα παρά το παλαιό λιµάνι.Το ανατολικό τµήµα του ποταµού ακολουθεί πορεία σε λιγότερο αναπτυγµένη οικιστική περιοχή, µέχρι τη Λεωφόρο Μακεδονίας. Στα 650 m κατάντι του σηµείου αυτού ενώνεται µε παραπόταµο που πηγάζει από την περιοχή Αγ. Αθανασίου και µαζί ακολουθούν πορεία παράλληλη µε την οδό Γρίβα ∆ιγενή εκβάλλοντας στη θάλασσα παρά το ξενοδοχείο ‘Holiday Inn’. Η κοίτη σε όλο το µήκος της δεν καλύπτεται από Ζώνη Προστασίας. ∆ιέρχεται µέσα από Οικιστικές, Εµποροβιοµηχανικές και Τουριστικές περιοχές. Παρά την ύπαρξη υδραυλικών έργων κατά τόπους, ταχυπληµµύρες µεγάλης ροής µε επαναφορά πάνω από 20 χρόνια προκαλούν προβλήµατα και ελλοχεύουν κινδύνους. Οι ροές του ποταµού αυτού αυξήθηκαν και αναµένονται να αυξηθούν ακόµη περισσότερο µε τη συνεχή αστικοποίηση και νέων περιοχών. Τα συνήθη έργα για αποχέτευση αστικών όµβριων δεν καλύπτουν ταχυπληµµύρες του µεγέθους που παρουσιάζονται από τον ποταµό αυτό. Είναι πολύ πιθανό και λογικό το αποχετευτικό σχέδιο των περιοχών από τις οποίες διέρχεται ο ποταµός αυτός να τον ενσωµατώνει σαν φυσικό αποδέκτη.
Περιοχή 17: Πολεµίδια, Λεµεσός (4 Αγ. Αντώνιος και Καρνάγιο)
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Το τµήµα του Ποταµού Γαρύλλη 1300m κατάντι του φράγµατος των Πολεµιδιών διέρχεται από οικιστική περιοχή, χωρίς η κοίτη να καλύπτεται από Ζώνη Προστασίας. Από το σηµείο της Λεωφόρου Μακεδονίας ο ποταµός έχει εκτραπεί σε νέα κοίτη που καταλήγει στο «Καρνάγιο» Λεµεσού. Η παλαιά κοίτη του ποταµού διέρχεται από την περιοχή 4 Φανάρια και την εκκλησία Αγ. Αντωνίου καταλήγοντας στη θάλασσα. Η παλαιά κοίτη δέχεται και ροή από το δυτικό τµήµα του ποταµού Βαθειά σε σηµείο 500m κατάντι του πρώην Αθηναϊδίου Γυµνασίου. Ιστορικές αναφορές για πληµµύρες αναφέρονται σε τεράστιες ζηµιές και θύµατα (1880 και παλαιότερα), λόγοι που οδήγησαν στην εκτροπή του Γαρύλλη. Με την κατασκευή του φράγµατος Πολεµιδιών (3,4 εκ.κυβ.µ) και την εκτροπή του Γαρύλλη οι σηµαντικοί κίνδυνοι έχουν περιοριστεί πλην της περίπτωσης υπερχείλισης του φράγµατος. Οι σηµερινές κοίτες του ποταµού παραµένουν σαν αποδέκτες όµβριων υδάτων και αναµένεται ότι εντάσσονται όπου είναι δυνατό στα τοπικά σχέδια αποχέτευσης όµβριων. Λόγω της πορείας των τµηµάτων διά µέσου οικιστικών και εµποροβιοµηχανικών και της απουσίας ζωνών προστασίας αλλά και της διαµόρφωσης (υπό κατασκευή) χώρων δηµόσιας χρήσης (Γραµµικού πάρκου, παιδότοπων κ.τ.λ.) η εξασφάλιση σωστής διαχείρισης πληµµυρών χαµηλής και µέτριας σοβαρότητας θεωρείται απαραίτητη. Στο παρελθόν έχουν καταγραφεί ιστορικές πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ~ 20χρ.) και χαµηλής σοβαρότητας (Τ~ 50χρ.)
Περιοχή 18: Ύψωνας
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του ποταµού «Αργάκι του Μαρκέτου» ρέει δίπλα της Βιοµηχανικής περιοχής του Ύψωνα και διέρχεται από το ∆υτικό µέρος της οικιστικής περιοχής του. Η κοίτη µέχρι για 1200m από την Βιοµηχανική περιοχή καλύπτεται από Ζώνη Προστασίας µέσου πλάτους 30-40m. Το ιστορικό αρχείο πληµµυρών αναφέρεται σε πληµµυρικά γεγονότα χωρίς όµως να καθορίζει επακριβώς τις περιοχές που έχουν πληγεί, παρ’ όλο που ενδεχόµενα οι ζηµιές φαίνεται να είναι στις περιοχές κατάντι του χωριού Ύψωνα. Ροή του ποταµού καταλήγει µέχρι και δυτικά του Λιµανιού όπου µαζί µε ροές από άλλα υδατορεύµατα δηµιουργούν τα πληµµυρικά φαινόµενα στην περιοχή Ζακακίου. (περιοχή Μίλτωνος κ.τ.λ)
Περιοχή 19: Αστροµερίτης
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Τµήµα του ποταµού Κοµήτη διέρχεται της οικιστικής περιοχής του Αστροµερίτη (οικιστικές ζώνες Η1, Η2 και Η3). Στο τµήµα αυτό η κοίτη δεν βρίσκεται σε ζώνη προστασίας. Η τεχνητή διαµόρφωση της κοίτης του τµήµατος του ποταµού πιθανώς να αυξάνει τη σοβαρότητα των επιπτώσεων από πληµµύρες. Στο πρόσφατο παρελθόν έχει καταγραφεί τουλάχιστον 1 πληµµύρα µέτριας σοβαρότητας (18/1/2010)
Περιοχή 20: Αλάµπρα
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Η κοινότητα Αλάµπρας αντιµετωπίζει οξύ πρόβληµα διοχέτευσης των όµβριων νερών που φέρει ο χείµαρρος Άµµος λόγω της τοπογραφίας αλλά και ιδιαίτερα λόγω του αυτοκινητοδρόµου Λευκωσίας-Λεµεσού ο οποίος ουσιαστικά διχοτοµεί την περιοχή. Πληµµύρες άµεσης απόκρισης ή ταχυπληµµύρες που προκύπτουν αδυνατούν να διοχετευτούν κατάντι του αυτοκινητοδρόµου µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται σοβαρά προβλήµατα στην κοινότητα και στην συγκοινωνία που προσφέρει η βασική αρτηρία του αυτοκινητοδρόµου. Τα τµήµατα των χειµάρρων που διέρχονται από την Οικιστική περιοχή δεν καλύπτονται από Ζώνη Προστασίας και σε πολλές περιπτώσεις η κοίτη είναι ασαφής λόγω ανθρωπίνων επεµβάσεων. Την τελευταία δεκαετία (δηλαδή µετά την κατασκευή του αυτοκινητοδρόµου) υπήρξε 1 πληµµύρα πολύ χαµηλής σοβαρότητας (2000) και 1 µέτριας σοβαρότητας (2009).
Περιοχή 21: Πόλη της Πάφου
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Το Αργάκι του Βασιλικού στην Πάφο πηγάζει από την περιοχή Μεσόγης και διέρχεται από την Οικιστική περιοχή της ανάπτυξης της Πόλης της Πάφου προς Μεσόγη πριν καταλήξει στη θάλασσα (6500m). Πέραν του πλάτους της φυσικής κοίτης δεν προσφέρεται οποιαδήποτε Ζώνη Προστασίας, µε αποτέλεσµα οικίες και εγκαταστάσεις ∆ηµόσιας χρήσης να βρίσκονται πολύ κοντά ή µέσα στην κοίτη (π.χ Κολυµβητήριο Πάφου). Το αργάκι αν και έχει λεκάνη απορροής µικρότερη από 10 τετρ.χλµ εν τούτοις λόγω της κλίσης και της διέλευσης του από οικιστική περιοχή και Τουριστικές και Εµπορικές Ζώνες κρίνεται ορθό να ενταχθεί στις περιοχές µε πληµµύρες σοβαρού κινδύνου. Να σηµειωθεί ότι η περιοχή του κολυµβητηρίου Πάφου, χώρος συχνής και µεγάλης συνάθροισης κόσµου, έχει πληγεί από πληµµύρες τουλάχιστον 2 φορές τα τελευταία 20 χρόνια µε σοβαρές ζηµιές. Λόγω της συνεχιζόµενης έντονης αστικοποίησης αναµένεται ότι τα πληµµυρικά γεγονότα θα είναι πιο συχνά µε σοβαρές οικονοµικές συνέπειες και πιθανές επιπτώσεις στη ανθρώπινη υγεία. Το ρέµα διαθέτει κοίτη µέχρι 1.8 χλµ από θάλασσα. Συγκεκριµένα υπάρχει κοίτη µέχρι την διασταύρωση Ανδρέα Οµήρου και Σωτηράκη Μακρίδη. Από του σηµείου αυτού εισέρχεται σε καλαµιώνες (0.4 χλµ) . Από το σηµείο αυτό η ύπαρξη κοίτης ή οχετού είναι αδιευκρίνιστη. Από του σηµείου αυτού και κατάντι προς την τουριστική περιοχή Κάτω Πάφου δεν φαίνεται το αργάκι να διαθέτει κοίτη.
Περιοχή 22: Πόλη της Λάρνακας
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα
Η περιοχή της Πόλης της Λάρνακας που περικλείεται µεταξύ των Λεωφόρων Σπύρου Κυπριανού (πρώην Τιµάγια), Πετράκη Κυπριανού-Πατρών-Αναγεννήσεως, Γ.Κρανιδιώτη, Γ. ∆ιγενή, Αρτέµιδος και Κοτζά Τεπέ συνολικής έκτασης περίπου 3-3.5 Τετρ. Χλµ αντιµετωπίζει πολύ συχνά πρόβληµα αστικών πληµµυρών που κατά κύριο λόγο έχουν οικονοµικές επιπτώσεις αλλά και ενδεχόµενα επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Ιδιαίτερα, οι περιοχές που επηρεάζονται είναι του Αγ. Λαζάρου, της Μητρόπολης και της Χρυσοπολίτισσας. Η διόδευση των όµβριων υδάτων στην περιοχή είναι δύσκολη λόγω της τοπογραφίας και της µη ύπαρξης οποιουδήποτε φυσικού αποδέκτη. Υπάρχουν σχέδια για τη δηµιουργία αντλιοστασίων και συγκεκριµένα στην οδό Πατρών που θα αντλεί τα όµβρια στον οχετό της Λεωφόρου Σπ. Κυπριανού και από εκεί θα καταλήγουν στη θάλασσα. Ιστορικές πληµµύρες (23 γεγονότα) πολύ χαµηλής σοβαρότητας (Τ~ 7 Χρ.), χαµηλής (Τ~ 17 Χρ) και µέτριας σοβαρότητας (Τ~ 30 Χρ.) έχουν καταγραφεί.
