Γίνεται αυτό το διάστημα έντονη συζήτηση, κυρίως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για τα ψηλά κτίρια που είναι όμως κατά τη γνώμη μας ένα μόνο μέρος των ζητημάτων που σχετίζονται με τη πορεία ανάπτυξης των πόλεων μας.
Για μας πιο ανησυχητικές είναι οι συνεχώς παραχωρούμενες νέες χαλαρώσεις και παρεκκλίσεις με το πρόσχημα νέων «κινήτρων», από τη Κυβέρνηση, με την σιωπή των Τοπικών Αρχών, με την δικαιολογία της αναζωογόνησης της οικοδομικής βιομηχανίας, οι οποίες όμως οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μια πολεοδομική αυθαιρεσία.
Η χαλαρή στάση απέναντι στη πολεοδομική νομοθεσία , έχει ως αποτέλεσμα πολλές αιτήσεις που υποβάλλονται τον τελευταίο καιρό να επιχειρούν χωροθέτηση σχεδόν οποιουδήποτε όγκου οπουδήποτε και να επιδιώκουν αναίρεση των πολεοδομικών κανονισμών και παράκαμψη των Τοπικών Σχεδίων. Υπάρχουν απαιτήσεις όπως μειώνονται οι αποστάσεις από τα σύνορα, ο αριθμός των ορόφων να αυξάνεται δυσανάλογα, γι αυτό και το ξεφύτρωμα πιο μεγάλου αριθμού ψηλότερων και ογκωδέστερων κτιρίων.
Η ένσταση μας δεν σχετίζεται με αυτή καθαυτή τη διεθνή τάση κάθετης αντί οριζόντιας ανάπτυξης, με τους ίδιους συντελεστές δόμησης και τις κατάλληλες προϋποθέσεις, για εξοικονόμηση γης και συγκεντρωμένες αντί διάσπαρτες αναπτύξεις.
Ήταν φυσικό και η Κύπρος να επηρεαστεί και να δοκιμάσει μετά από μελέτη, όπως και είχε ξεκινήσει, με προσοχή και σε συνεννόηση με τις Τοπικές Αρχές, με πολλές απαιτήσεις και αυστηρούς όρους, την ανέγερση ψηλών κτιρίων σε περιοχές όπου υπάρχουν μεγάλα τεμάχια γης, με αναπτυγμένο οδικό δίκτυο, με την απαίτηση υποβολής περιβαλλοντικών, κυκλοφοριακών και όλων των άλλων αναγκαίων μελετών.
Δυστυχώς τα πράγματα δεν έμειναν ως εδώ. Άρχισε να ασκείται μια τρομερή πίεση προς κάθε κατεύθυνση και οι αιτήσεις , λόγω του γενικού κλίματος χαλάρωσης, δεν περιορίζονται μόνο στους εν δυνάμει υποψήφιους χώρους. Τώρα αφορούν, στην περίπτωση της Λεμεσού, όλη τη πόλη. Τις παλιές γειτονιές, την περιοχή ειδικού χαρακτήρα, το κέντρο της πόλης, ενώ απειλείται όλο το παραλιακό μέτωπο από το Παλιό Λιμάνι μέχρι τον Δημόσιο Κήπο.
Και εκεί που διαλαλούσαμε ότι τα οκταώροφα της δεκαετίας του 80 που έγιναν για να καλύψουν και τις ανάγκες μετά την εισβολή, συνιστούν ένα απαράδεκτο τείχος, το Δημοτικό Συμβούλιο Λεμεσού, ενώ διακηρύττει ότι προβληματίζεται, στις 4/5/17 αύξησε τον αριθμό ορόφων στους 12 και τώρα πιέζεται να τους κάνει 16. Με την πιθανή, δωρεάν παραχώρηση έως και 30% συντελεστή δόμησης, καθώς επίσης με την αφόρητη πίεση για περιορισμό της Περιοχής Ειδικού Χαρακτήρα (ΠΕΧ) στο κέντρο της Λεμεσού, θα κτίζει στη πράξη ο καθένας ότι θέλει. Προς το παρόν υπάρχουν ακόμα αντιστάσεις όμως τα οικονομικά συμφέροντα και οι πολιτικοί τους προστάτες είναι πανίσχυρα.
Εξαργυρώνεται λοιπόν ο χαρακτήρας και οι ανέσεις των πόλεων έναντι του άμεσου κέρδους, προς όφελος των λίγων και της οικονομίας των διαβατηρίων. Γι αυτό και αρκετά από αυτά τα κτίρια θα παραμένουν μισοάδεια και αντί τη διαβίωση των ενοίκων τους θα εξυπηρετούν τα χρήματα των διαβατηρίων. Έτσι ως αποτέλεσμα έχουμε την πιο κάτω εικόνα:
- Παραμερίζονται από τους ιδιοκτήτες των αναπτύξεων οι απαιτήσεις για αντισταθμιστικά μέτρα, όπως η δημιουργία δημόσιων χώρων στάθμευσης, δημόσιων πλατειών, αγορά συντελεστή από διατηρητέα και αντικαθίστανται, ως ένα μεγάλο βαθμό, από τον δωρεάν παραχωρούμενο επιπλέον συντελεστή δόμησης.
- Δεν προτείνονται πάντοτε ικανοποιητικές και δοκιμασμένες λύσεις για τα θέματα ασφάλειας, συντήρησης και πυρόσβεσης στα ψηλά κτίρια.
- Δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς τα θέματα της συνεχώς αυξανόμενης κυκλοφοριακής συμφόρησης και της απαίτησης για δημόσιους χώρους στάθμευσης.
- Οι κυκλοφοριακές, περιβαλλοντικές και άλλες μελέτες ως εκ θαύματος αντιμετωπίζονται σχεδόν όλες θετικά.
- Διαμορφώνεται πυκνότητα κτιρίων και οχημάτων που θα στραγγαλίσει το μέτρο και τον χαρακτήρα της πόλης και της γειτονιάς.
- Οι Πολεοδομικές και οι Τοπικές Αρχές, όπως και το Συμβούλιο Παρεκκλίσεων μέσα στο γενικότερο κλίμα και κάτω από απίστευτες πιέσεις και απαιτήσεις χαλαρώνουν την αυστηρότητα που είχαν παλιά και αρκετές φορές υποχωρούν σε λύσεις που παλαιότερα δεν ήταν νοητές.
Αναλογιζόμενοι τους κινδύνους που διαφαίνονται από την ζημιογόνα υλοποίηση της πρωτόγνωρης αυτής πολιτικής, πιστεύουμε ότι θα πρέπει άμεσα – και αυτό να είναι αίτημα και των Τοπικών Αρχών – να ακυρωθούν οι χαλαρώσεις και οι υπουργικές εντολές και να τερματιστούν οι πρόνοιες που υποσκελίζουν την μέχρι πρόσφατα ισχύουσα πολεοδομική πολιτική η οποία προστάτευε σε μεγάλο βαθμό τις ανέσεις και τα δικαιώματα του πολίτη και διαφύλαττε την εικόνα των πόλεων μας.
Οι Τοπικές Αρχές με αυστηρότητα να μελετήσουν τις ήδη υποβληθείσες αιτήσεις σε σχέση με τον επηρεασμό των περιοίκων και των πόλεων γενικότερα.
Στην Λεμεσό, να προστατευθεί το παραλιακό μέτωπο, ιδιαίτερα στη περιοχή της ΠΕΧ και να απορριφθούν χωρίς συζήτηση σκέψεις κατάργησης της.
Να επαναπροσδιοριστούν οι περιοχές χωροθέτησης ψηλών κτιρίων ώστε η ανάπτυξη να γίνεται ισόρροπα, χωρίς αλλοίωση της φυσιογνωμίας της πόλης.
Τα υπό μελέτη Τοπικά Σχέδια και Σχέδια Περιοχών, να λάβουν υπόψη τα προβλήματα που διαφάνηκαν και τις ανησυχίες που εκφράζονται.
Να κατατεθούν δημόσια οι απόψεις όλων των αρμοδίων κυβερνητικών Τμημάτων, (Τμήμα Πολεοδομίας, Τμήμα Περιβάλλοντος κλπ) και να γίνουν ξανά ημερίδες πληροφόρησης και ανταλλαγής απόψεων με τις Τοπικές Αρχές, το ΕΤΕΚ και όλους τους επαγγελματικούς και άλλους φορείς.
Να σταματήσει ο πολεοδομικός ετσιθελισμός και να επανέλθει πάραυτα ο σωστός πολεοδομικός σχεδιασμός με στόχο τις ανθρώπινες πόλεις και όχι την ευκαιριακή εξυπηρέτηση των λίγων σε βάρος των πόλεων και των πολλών.
Κρίστιαν Αργυρίδου Χρίστου
Αρχιτέκτονας
