Την Πιγκουικούλα την κρυστάλλινη (Pinguiculacrystallina), το μοναδικό εντομοφάγο φυτό της κυπριακής χλωρίδας, παρουσιάζει αυτό τον Αύγουστο το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Η Πιγκουικούλα η κρυστάλλινη παγιδεύει μικρά έντομα στα κολλώδη φύλλα της, τα οποία αρχίζουν να αποικοδομούνται σταδιακά από τους πεπτικούς αδένες του φυτού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το φυτό απορροφά χρήσιμα αζωτούχα συστατικά από τα έντομα που προσκολλήθηκαν πάνω στα φύλλα του.
Το όνομα του γένους Pinguicula, προέρχεται από την λατινική λέξη pinguis που σημαίνει λίπος, λόγω των χοντρών λιπαρών φύλλων του ενώ το επίθετοcrystallina, δόθηκε στο είδος λόγω των κρυστάλλων που σχηματίζονται στην πάνω επιφάνεια των φύλλων του. Το γένοςPinguicula περιλαμβάνει περίπου 80 είδη και υποείδη, με εξάπλωση στην Ευρώπη, τη βόρεια Αμερική και την βορειοανατολική Ασία. Στην Κύπρο, το γένος αντιπροσωπεύεται μόνο από το συγκεκριμένο είδος.
Η κύρια περιοχή εξάπλωσης του φυτού είναι το Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους, όπου απαντάται σε επτά θέσεις, ενώ εντοπίσθηκε και μία θέση στο Δάσος Λεμεσού. Φύεται σε υγρές, βραχώδεις ή λασπώδεις θέσεις. Το συναντάμε κοντά σε καταρράκτες και φυσικές πηγές νερού, αποκλειστικά σε πυριγενή υποστρώματα, σε υψόμετρο 250 – 1640 μ. Η Πιγκουικούλα η κρυστάλλινη ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο και καρποφορεί από τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο.
Σπάνια και αυστηρά προστατευόμενη η Πιγκουικούλα Κρυσταλλίνα
Το είδος Pinguiculacrystallinaπεριλαμβάνεται στα παραρτήματα II & IV της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ). Αυτό συνεπάγεται ότι για τη διατήρησή του απαιτείται καθορισμός Ειδικών Ζωνών Διατήρησης (Περιοχές Natura 2000). Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως Εύτρωτο (Vulnerable). Ο συνολικός πληθυσμός του είδους είναι σχετικά μεγάλος και βρίσκεται σε κρατική δασική γη με ελεγχόμενες δραστηριότητες, η οποία περιλαμβάνεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.
Η κυριότερη απειλή για το είδος είναι η αποξήρανση του ενδιαιτήματός του, που μπορεί να είναι αποτέλεσμα της απόληψης νερού από πηγές (μείωση υδροφόρων στρωμάτων) ή παρατεταμένης ξηρασίας. Παλαιότερα θεωρήθηκε ότι το είδος εξαφανίσθηκε λόγω των μεγάλων περιόδων ξηρασίας.
Η Πιγκουικούλα Κρυσταλλίνα είναι πολυετής πόα, ύψους 4-15 εκ. Τα φύλλα της, από 6 έως 10, είναι διατεταγμένα σε ρόδακα με κολλώδεις αδένες στην πάνω επιφάνεια. Τα άνθη είναι ζυγόμορφα, μονήρη. Η στεφάνη έχει κιτρινόλευκο χρώμα με μαύρες γραμμές στην βάση του ανώτερου χείλους, οι λοβοί έχουν ιώδες χρώμα και ο φάρυγγας και το πλήκτρο κίτρινα. Το άνω χείλος είναι δίλοβο ενώ το κάτω τρίλοβο. Η κάψα είναι σφαιρική με διάμετρο 3 mm.
