Το Τμήμα Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ)
συμμετέχει, ως συντονιστής, στο ερευνητικό έργο RESPECT με θέμα τη «Φροντίδα
Μητρότητας με Σεβασμό».
Στο πλαίσιο του εν λόγω έργου, πραγματοποιήθηκε στις 21 Μαρτίου 2024, κλειστή
συνάντηση των εμπλεκομένων φορέων, η οποία διοργανώθηκε σε συνεργασία με τον
Οργανισμό Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και Πολιτιστικών Σχέσεων, Εθνικό Σημείο
Επαφής προγράμματος CERV.
Το RESPECT, με τίτλο «Towards a culture of Respectful Maternity Care (RMC):
Enhancing Shared Decision Making and Informed Choice», συγχρηματοδοτείται από το
πρόγραμμα CERV 2021-2027 «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα, Αξίες» της Ευρωπαϊκής
Ένωσης.
Στόχος του έργου είναι η προώθηση προτύπων ποιότητας στη βάση αρχών και
κριτηρίων για τη «Φροντίδα Μητρότητα με Σεβασμό» (Respectful Maternity Care), που
θέτουν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Χάρτα Δικαιωμάτων της White Ribbon
Alliance, και άλλοι σχετικοί διεθνείς και Ευρωπαϊκοί επιστημονικοί και επαγγελματικοί
φορείς.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν δεδομένα από την ερευνητική μελέτη RESPECT για τις
εμπειρίες των γυναικών στη Κύπρο από την παρεχόμενη φροντίδα. Ειδικές αναφορές
στην αξιολόγηση των διαφόρων διαστάσεων της φροντίδας θα ανακοινωθούν αναλυτικά
στη συνέχεια.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η πτυχή με το μεγαλύτερο περιθώριο βελτίωσης με βάση την
αξιολόγηση των γυναικών είναι η διάσταση της «Επικοινωνίας και Αυτονομίας», κάτι που
επιβεβαιώνει την αρχική πρόθεση του έργου να επικεντρωθεί σε δράσεις ενίσχυσης των
κλινικών δεξιοτήτων επικοινωνίας των Επαγγελματιών Υγείας για αποτελεματική
υποστήριξη των γυναικών στη διαμόρφωση ενημερωμένων επιλογών και ενεργού
συμμετοχής τους στη λήψη αποφάσεων.
Επίτιμη προσκεκλημένη στην Ημερίδα ήταν η Καθηγήτρια Marzia Lazzerini, (London
School of Hygiene and Tropical Medicine) και Διευθυντήρια του Ερευνητικού Ινστιτούτου
για τη Μητρική και Νεογνική Υγεία με έδρα την Τεργέστη, Συνεργαζόμενο Κέντρο του
Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Η Prof. Lazzerini αναφέρθηκε στην πανευρωπαϊκή μελέτη IMAgiNE EURO (Improving
MAternal and Newborn CarE in the European Region) της οποίας είναι Επιστημονική
Υπεύθυνη. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη αξιολόγησης της ποιότητας των
υπηρεσιών φροντίδας Μητρότητας-Νεογνού στην Ευρωπαϊκή περιφέρεια. Για σκοπούς
συγκριτικών αποτελεσμάτων με την υπόλοιπη Ευρώπη, στο δίκτυο εντάχθηκε
πρόσφατα και η Κύπρος στο πλαίσιο των ευρύτερων δράσων του προγράμματος
RESPECT.
Η μελέτη IMAgiNE EURO κατέγραψε μεγάλες ανισότητες μεταξύ των 26 χωρών που
συμμετέχουν στη μελέτη ως προς τις εμπειρίες των γυναικών από την φροντίδα της
μητρότητας, όπως επίσης και εντός της κάθε χώρας. Η συνολική αξιολόγηση αποτελεί
συνδυασμό της αυτοαναφερόμενης εμπειρίας των γυναικών από την παρεχόμενη
φροντίδα στη βάση ενός σετ 40 δεικτών ποιότητας του ΠΟΥ, ενώ παράλληλα, υπάρχει
ανάλογο σετ δεικτών που αφορά στις απόψεις των παρόχων της φροντίδας.
Τα συγκριτικά αποτελέσματα δείχνουν τη χώρα μας να κατατάσσεται κοντά στον
Ευρωπαικό μέσο ως προς τις εμπειρίες των γυναικών. Σημαντικό να αναφερθεί ότι καμία
χώρα δεν καταγραφεί υψηλές βαθμολογίες σε όλους τους δείκτες, ενώ διαφαίνεται ένα
συστηματικό μοτίβο με χώρες να καταγράφουν συστηματικά υψηλότερες ή χαμηλότερες
βαθμολογίες σε όλους τους δείκτες.
Η μελέτη καταγραφής των απόψεων των επαγγελματιών υγείας για το θέμα βρίσκεται σε
εξέλιξη. Το σχετικό ερωτηματολόγιο απευθύνεται προς όσους επαγγελματίες υγείας
εμπλέκονται στην παροχή φροντίδας στις μητέρες ή/και στα νεογνά, και συγκεκριμένα,
γυναικολόγους-μαιευτήρες, μαίες/μαιευτές, παιδίατρους, νεογνολόγους και νοσηλευτές/
νοσηλεύτριες σε δομές μητρικής-νεογνικής φροντίδας.
Διατίθεται διαδικτυακά εδώ ή στον πιο κάτω σύνδεσμο:
https://forms.gle/xTyuTb8piya5nWDA9.
Στην ομιλία της, η Prof. Lazzerini ανέφερε επίσης ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης
ακόμα και σε χώρες που έχουν γενικότερα υψηλότερη απόδοση στους δείκτες ποιότητας
του ΠΟΥ (“There is no country without gaps”) ενώ, τόνισε ότι το σημαντικότερο πρώτο βήμα των όποιων πρωτοβουλιών Βελτίωσης της Ποιότητας (quality improvement initiatives) είναι η αυτογνωσία (“awareness is the first step”).
Στις εργασίες συμμετείχαν εκπρόσωποι από 35 οργανισμούς και φορείς. Μεταξύ άλλων
συμμετείχαν επιστημονικές εταιρείες στη Φροντίδα Μητέρας-Παιδίου, Διευθύνσεις και
Τομείς του Υπουργείου Υγείας και άλλες κρατικές υπηρεσίες, ΟΑΥ, γραφεία ποιότητας
ΟΚΥπΥ και άλλοι αρμόδιοι φορείς χάραξης πολιτικής, ακαδημαϊκά ιδρύματα με κλινικά
προγράμματα σπουδών (Ιατρικής- Νοσηλευτικής- Μαιευτικής), Γραφεία Επιτροπών
(Διοικήσεως και Προστασίας Δικαιωμάτων, Ισότητας των Φύλων, Εποπτείας ΓεΣΥ) και
άλλοι ανεξάρτητοι θεσμοί, ΜΚΟ, οργανώσεις γυναικών και άλλες ομάδες της Κοινωνίας
των Πολιτών.
Η μεγάλη θετική ανταπόκριση από τους φορείς είναι ένδειξη συνεργατικής διάθεσης και
πρόθεσης όλων να συμβάλουν εποικοδομητικά στη συνδιαμόρφωση Στρατηγικής για τη
προώθηση προτύπων και κριτηρίων ποιότητας για τη Φροντίδα της Μητρότητας,
απώτερο στόχο του προγράμματος RESPECT. Οι ενδιαφερόμενοι φορείς
προσκλήθηκαν να συμμετέχουν με συμβουλευτικό ρόλο και στις επόμενες
δραστηριότητες του προγράμματος ώστε να συνδράμουν στο πλαίσιο των
αρμοδιοτήτων τους με την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους.
Ο διεπιστημονικός διατομεακός χαρακτήρας αυτής της «κοινωνικής συμμαχίας»
ευθυγραμμίζεται με τη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την ανάγκη
υιοθέτησης συμπεριληπτικής διαδικασίας στις πρωτοβουλίες βελτίωσης της ποιότητας
της φροντίδας της μητρότητας και στοχευμένης αξιοποίησης της ερευνητικής γνώσης
προς διαμόρφωση σχετικών πολιτικών, παρεμβάσεων και δράσεων.
Σε πρώτη φάση, πραγματοποιήθηκε χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης με
στόχο την αναγνώριση αδυναμιών και προκλήσεων όπως επίσης ισχυρών στοιχείων και
ευκαιριών. Ακολούθησε μια πρώτη καταγραφή προτεινόμενων δράσεων σε 4 θεματικές
ενότητες (Κλινική Πρακτική και Πολιτικές, Κλινική Εκπαίδευση και Συνεχιζόμενη
Επαγγελματική Ανάπτυξη, Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση του κοινού, και τέλος,
Έρευνα και Καταγραφή Δεδομένων). Τα πορίσματα του εργαστηρίου θα αποσταλούν
την αμέσως επόμενη περίοδο στους φορείς για σχόλια και εισηγήσεις, πριν τον
προγραμματισμό των επόμενων δραστηριοτήτων.
Συντονιστής έργου:
Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΤΕΠΑΚ,
www.cut.ac.cy/faculties/hsc/nur
Εταίροι:
Birth Forward (Κύπρος), www.birthforward.com/
RODA – Parents in Action (Κροατία), www.roda.hr/en/
University of Genoa, Faculty of Medicine and Surgery, UNIGE, https://unige.it/
Συνεργαζόμενοι φορείς:
MIGS – Mediterranean Institute of Gender Studies, https://medinstgenderstudies.org/
ΟΣΑΚ – Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου, https://cypatient.org/
Με τη συγχρηματοδότηση της ΕΕ μέσω του προγράμματος:
CERV 2021-2027 «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και Αξίες».
