“Βουκολικόν τοπίον υπό απειλήν”, θα μπορούσε να ήταν ο τίτλος της φωτογραφίας. Από τον εξώστη της κατοικίας του διαπρεπούς νομικού Χρύση Δημητριάδη η άποψη της “χωράφας του Εναέριου”, στα 1977, παρέχει την εντύπωση αγροτικού τοπίου.
Οι πρώτες παραθαλάσσιες πολυκατοικίες είναι ήδη υπό κατασκευή. Η τουριστική ανάπτυξη της πόλης επιταχύνεται, μετά την καταστροφή του 1974, χωρίς όμως προγραμματισμό ή ευαισθησία για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Στο βάθος της φωτογραφίας διακρίνεται, υπό την σκιά των υπό ανέγερση μεγαθηρίων, η παλιά οικοδομή της “Παιδικής Στέγης”.Σ’ αυτήν την ημιτριώροφη οικοδομή στεγαζόταν το “Ξενοδοχείο της Ευρώπης”, “το πρώτον εν Κύπρω ξενοδοχείον επί αρχιτεκτονικού σχεδίου”.
(1). Ο ιδιοκτήτης του Γεώργιος Β. Κυριακού εφρόντισε να το επιπλώσει με μεγάλη πολυτέλεια “κομίσας έπιπλα από την Αγγλίαν και αργυρά σκεύη από την Αίγυπτον”.(2). Δυστυχώς, όπως γράφει ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ο Γώγος Σκυριανίδης, “αυτή η προσπάθεια επέπρωτο ν’ αποτυχη παταγωδώς. Το ξενοδοχείον εθεωρήθη ευρισκόμενον μακράν του κέντρου της πόλεως, η δε καταπληκτική πολυτέλεια του ασυμβίβαστος με τας τότε κοινωνικάς συνθήκας. Ως εκ τούτου κανείς από τους εντοπίους δεν ετόλμησε να περάση το κατώφλι του.” (3). Κατά τα φαινόμενα, ούτε η προσέλευση ξένων επισκεπτών υπήρξε ικανοποιητική: “μόλις εφαίνετο πλοίον εις τον ορίζοντα, ο Κυριακού έσπευδε με την άμαξάν του στο λιμάνι, εν επισήμω περιβολή, με ρεδιγκότταν και ημίψηλον, δια να υποδεχθή τους λόρδους.” (4). Οι λόρδοι, όμως, δεν εφάνηκαν ποτέ, και κάτω από την πίεση των χρεών του αναγκάστηκε, με βαριά καρδιά, να το διαθέσει προς πώληση, στα 1895. Ο αγοραστής του, Χατζηλοϊζής Μιχαηλίδης, ο οποίος “εκέρδισε στα νειάτα του περιουσίαν, δια να αγοράση μ’ αυτήν την αθανασίαν”.(5). Προσέφερε την οικοδομή “στην πόλιν δια Σχολεία”. Ο δε Γ. Β. Κυριακού “χάριν του αγαθοεργού σκοπού παρέβλεψε πολλά από την τιμήν του κτιρίου” (150 λίρες).(6). Την μεθεπόμενη της συμφωνίας Κυριακή έγινε εκδήλωση, με ομιλητή τον Αριστόδημο Πηλαβάκη, για να τιμηθεί ο ευεργέτης. Οι παρευρισκόμενοι, μεγάλοι και μικροί, “συγκεκινημένοι ησπάζοντο την χείραν του”. Με τα χρήματα της διαθέσεως του “Ξενοδοχείου της Ευρώπης” κτίσθηκε, στα 1898, η Α’ Αστική Σχολή, που απετέλεσε κόσμημα της πόλης.
Το συνολικό κόστος ανέγερσης του σχολείου ανήλθε στις χίλιες διακόσιες λίρες. Στο κτήριο του Ξενοδοχείου μεταφέρθηκε, στα 1900, το νοσοκομείο. Ανάμεσα στα μέλη του προσωπικού του, συμπεριλαμβανόταν και ο εθνικός ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης, καταβεβλημένος, τότε, από τις καταχρήσεις.
Σ’ αυτό το κτήριο λειτούργησε το νοσοκομείο μέχρι το 1923, χρονιά των εγκαινίων του νέου νοσοκομείου στην οδό Μακεδονίας (Ανεξαρτησίας), κτισμένου σε νεοαναγεννησιακό ρυθμό με σχέδια του Ιωσήφ Καφφιέρο. Όμως το κτήριο του παλαιού ξενοδοχείου δεν εγκαταλήφθηκε.
Αρχικά μεταφέρθηκε σ’ αυτό το δημοτικό “Πτωχοκομείο” και αργότερα, γύρω στα 1950, η “Παιδική Στέγη”, που πρωτολειτουργησε το 1945 στο τρίπατο του Στεφανή Λανίτη, στην οδό Σαλαμίνος. Στα 1993, για να κατασκευαστεί χώρος σταθμεύσεως, η οικοδομή, με ορατά πλέον τα σημάδια της εγκατάλειψης, κατεδαφίστηκε.
Μετά την κατεδάφιση της η συνεπακόλουθη λήθη, που επιφέρει ο χρόνος, σκέπασε την περιπετειώδη ιστορία του “πρώτου εν Κύπρω ξενοδοχείου επί αρχιτεκτονικού σχεδίου”.
Από το βιβλίο του Τάσου Ανδρέου «Λεμεσός αναδρομή μνήμης». Σύντομα θα κυκλοφορήσει η επανέκδοση του βιβλίου με βελτιωμένη ύλη και αρκετές προσθήκες.
Το κείμενο και οι φωτογραφίες αναρτήθηκαν στην ομάδα Λεμεσού Μνήμες στο Facebook….
