Πληροφορίες του Μίμη Σοφοκλέους
Το Τσιφλίκι των Τσερκέζων είναι μεν τοπωνύμιο της περιοχής Φασουρίου, αλλά υπήρξε συνοικισμός πριν το 
καταπιεί η μεγαλύτερη οντότητα, που λέγεται “Φασούρι” η οποία από το 1933 που την αγόρασαν οι Εβραίοι έγινε η μεγάλη αγροτική περιοχή της Κύπρου.
Η σχέση των Κιρκισίων- Τσερκέζων με την Κύπρο και δη με τη Λεμεσό ανάγονται από τη δεκαετία του 1860, όταν έγινε εποικισμός στην περιοχή Φασουρίου επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως έχει δείξει η έρευνα του Χρίστου Ιακώβου «Η εγκατάσταση Κιρκασίων (Τσερκέζων) στη Λεμεσό το 1864 από τους Οθωμανούς. Η τελευταία απόπειρα μουσουλμανικού εποικισμού της Κύπρου».
Για την εποχή αυτή στην Τουρκία υπάρχει το θαυμάσιο βιβλίο (μεταφρασμένο και στα ελληνικά) του Φρειδερίκου Μπάρναμπυ Διασχίζοντας με άλογο την Μικρά Ασία, από το 1876, όπου ο συγγραφέας αναφέρεται στους διάφορους λαούς της Τουρκίας που συνάντησε όπου κι αν πήγε, συμπεριλαμβανομένων και των Τσερκέζων οι οποίοι και σήμερα, σύμφωνα με στατιστικές, αποτελούν μέχρι και 2% του τουρκικού πληθυσμού. Από αυτό τον κόσμο επιχείρησαν να κάνουν ένα εποικισμό στην Κύπρο, όπως έκαναν και μετά το 1974 μα άτομα από την Ανατολία.
Ιδού, πώς η εφημερίδα Πρωινή το 1935, περιγράφει σε ένα δικό της επιτόπιο ρεπορτάζ το Τσιφλίκι των Τσερκέζων. Το ρεπορτάζ υπογράφει ο μετέπειτα διευθυντής της εφημερίδας Αλήθεια, Αντώνης Φαρμακίδης:
Το κλίμα σ’ αυτές τες εκτάσεις είναι ανθυγεινότατο. Αρκετά χαρακτηριστικό είναι το εξής γεγονός. Κάποτες, πάνε τώρα πάνω από 50 χρόνια, αγόρασαν εκεί κοντά ένα τσιφλίκι, αρκετοί Τσερκέζοι, οι οποίοι αφήκαν την πατρίδα των την Γεωργία – μια χώρα κοντά στον Καύκασο – και εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο. Ήσαν γεωργοί και ο αριθμός τους ξεπερνούσε τα 500 πρόσωπα. Σήμερα δεν υπάρχει κανένας στη ζωή.
Όλους τους θέρισαν οι ελώδεις, το δε Τσιφλίκι παραμένει ακαλλιέργητο και ανήκει τώρα στη Λαϊκή Τράπεζα Λεμεσού. Στο Τσιφλίκι όπως έμαθα – ζει μονάχα ένας γεροντάκος. Είναι εγγονός των Τσερκέζων, και η μόνη ζωντανή ύπαρξη που θυμίζει τους άτυχους εκείνους Γεωργιανούς, που βρήκαν τον θάνατο μακριά από την πατρίδα και τους δικούς των. (Πρωινή, 29 Σεπτεμβρίου 1935)
Οι Τσερκέζοι που έφτασαν στην Κύπρο, εντάχθηκαν σταδιακά στην κυπριακή κοινωνία, μάλλον ένεκα της αποξένωσής τους από το οθωμανικό στοιχείο της εποχής, ιδιαίτερα της περιοχής της δυτικής Λεμεσού.
Η περιοχή γνώρισε την εξέλιξη από ό,τι ήταν, μόλις η Εταιρεία CPPC (Cyprus Palestine Plantation Ltd) ασχολήθηκε δυναμικά με την γεωργική ανάπτυξη αγοράζοντας 3000 σκάλες. Για την εποχή του 1930 ιδιαίτερα υπάρχει πλούσιο υλικό στο βιβλίο της Elsie Slonin, Lemons from Paradise (platt form, Historia, Budapest, 2012) ένεκα του γεγονότος ότι ο σύζυγός της David Slonin, το 1933 αφίχθηκε στην Κύπρο ως διευθυντής του Αγροκτήματος Φασουρίου. Θέλησε να μεταβάλει την περιοχή από μια ελώδη έκταση σε παράδεισο, καθώς δήλωνε. (Αλήθεια, 20 Απριλίου 1934).
Φυτεύτηκαν χιλιάδες 30.000 κυπαρίσσια περιφερειακά στο Φασούρι, καθώς και 25.000 ευκάλυπτοι, οι οποίοι ως υδρόφιλα δέντρα βοηθούσαν στην αποξήρανση των ελών που υπήρχαν στην περιοχή.
Την ίδια εποχή είχαν ξεκινήσει στην περιοχή του Τσιφλικιού τα λεγόμενα «ανακουφιστικά έργα» ιδιαίτερα για την καταπολέμηση της ελονοσίας μέσω περαιτέρω αποξήρανσης των ελών που υπήρχαν στην περιοχή και που δημιουργούσαν μεγάλα προβλήματα στους ντόπιους πληθυσμούς της περιοχής. Έτσι έγιναν τα μεγάλα αγροκτήματα.
Μάλιστα, το 1940, 120 εργάτες που δούλευαν στα ανακουφιστικά του Τσιφλικιού των Τσερκέζων διαμαρτυρήθηκαν, με επιστολή-υπομνημα στον Διοικητή Λεμεσού ότι λόγω της απόστασης από τη Λεμεσό των 4 μιλίων που απέχει το τσιφλίκι είναι σαν να δουλεύουν 11 ώρες αντί 8 ένεκα της μετάβασης από και προς την εργασία τους. (Ανεξάρτητος, 5 Μαΐου 1940). Ο Διοικητής Λεμεσού, εξέτασε το θέμα και ικανοποίησε το αίτημα των εργατών για διατήρηση του 8ώρου. (Κυπριακός Φύλαξ, 7 Μαΐου 1940)
Το 1940 στο Τσιφλίκι η εταιρεία Distributors άρχισε πειραματικές καλλιέργιες καπνού, όπως έκανε και στα χωριά της Λεμεσού Όμοδος και Βάσα (Ανεξάρτητος, 8 Μαΐου 1940)
Το Τσιφλίκι των Τσερκέζων είναι μια έκταση γης 2000 στρεμμάτων. Βρίσκεται ανάμεσα στον Ασώματο και το Ζακάκι. Σημειώνεται στους χάρτες και σήμερα είναι γνωστό ως «Αγρόκτημα Λανίτη» μια και ο Νικόλας Παναγή Λανίτης, το αγόρασε μάλλον τη δεκαετία του 1940 αν κρίνουμε από τις «Ειδοποιήσεις» για την απαγόρευση του κυνηγίου στο «Αγρότημα Λανίτη (πρώην Τσιφλίκι Τσερκέζων)», όπως αναγράφονται στον Τύπο της εποχής. Το Αγρόκτημα Λανίτη στο Φασούρι, είναι το Τσιφλίκι των Τσερκέζων, (Παρατηρητής, 6 Σεπτεμβρίου 1947).
————————————————————————————————–
Στις 25 Μαίου 2012 πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα για να ενταχθεί η περιοχή στον Δήμο Λεμεσού. Δυστυχώς οι “κατοίκοι” της περιοχής ψήφισαν ενάντια σε αυτό. Συγκεκριμένα από τους 33 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους οι 14 ψήφισαν όχι, 5 ψήφισαν ναι, ενώ υπήρξε κι ένα άκυρο ψηφοδέλτιο. Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα έφτασε στο 73% αφού δύο ψηφοφόροι απεβίωσαν και δύο απουσίαζαν στο εξωτερικό….
