ΤΟΥ ΜΙΜΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ
Δεν έχουν μόνο οι άνθρωποι ιστορίες, έχουν και οι πόλεις τη δική τους, που καταγράφεται στα μνημεία τους, εκτυπώνεται σε βιβλία και φωτογραφίες, αποτυπώνεται στη μνήμη των ανθρώπων και προσδιορίζει την πορεία και την εξέλιξη τους στον χρόνο.
Η κάθε πόλη αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για τον ταξιδιώτη και τον εξερευνητή που ξέρουν να χρησιμοποιήσουν τις αισθήσεις τους.
Οι συνοικίες της Λεμεσού βρέθηκαν στο επίκεντρο του 8ου Συμποσίου Προφορικής Ιστορίας, που άρχισε χθες και θα ολοκληρωθεί αύριο.
Το συμπόσιο διοργανώθηκε από το Παττίχειο Δημοτικό Μουσείο, Αρχείο και Κέντρο Ερευνών της Λεμεσού. Κύριος ομιλητής του φετινού συμποσίου είναι ο αρχιτέκτονας Χριστάκης Σεργίδης.
Ο τίτλος του συμποσίου παραπέμπει στις «Αόρατες πόλεις» του Ίταλο Καλβίνο. Γιατί η Λεμεσός για τους Λεμεσιανούς είναι μια αόρατη πόλη, μια κατάσταση του νου, την κουβαλούν παντού όπου και να ζουν. Το θέμα του συμποσίου αποτελεί συγχρόνως κι ένα κάλεσμα για να μάθουμε να διαβάζουμε σαν ένα ανοιχτό βιβλίο την πόλη στην οποία ζούμε.
Το Ιστορικό Αρχείο τίθεται επικεφαλής μιας επιλεγμένης συντροφιάς από άτομα που μελετούν -όλοι τους με καλοπροαίρετη διάθεση και επιστημονική πληρότητα- το πιο ζωντανό κομμάτι μιας πόλης: Τις συνοικίες και τις γειτονιές.
Ερεύνησαν αρχεία, πήραν συνεντεύξεις, κατέγραψαν μαρτυρίες, αξιολόγησαν τα στοιχεία τους για να τα καταθέσουν στις επιστημονικές τους ανακοινώσεις στο 8ο Επιστημονικό Συμπόσιο Προφορικής Ιστορίας το 2012, έτος που η Κύπρος προεδρεύει στην Ευρώπη.
Μέσα στις διάφορες συνοικίες και τις γειτονιές της Λεμεσού, πολλοί Λεμεσιανοί νιώθουν κατ’ αρχάς ένα ελάχιστο σταθερό, γνώριμο σημείο. Ακόμη περισσότερο, ελλείψει χώρων συλλογικής μνήμης, όπως συμβαίνει στην Ευρώπη, η συνοικία και η γειτονιά του μπορεί να είναι ο ελάχιστος δημόσιος χώρος που του απομένει για να αισθάνεται ότι ανήκει κάπου, με την έννοια ότι μπορεί εκεί να αισθανθεί τη συνύπαρξη της ιδιότητάς του από τη μία (ως πολίτης) και της ταυτότητάς του από την άλλη (ότι είναι ένας ξεχωριστός άνθρωπος).
Εκεί, κατ’ επέκταση, θα καταθέσει αυτό το προσωπικό του βίωμα και θα συνυπάρξει στον κοινό χώρο της πόλης, πλέον, που περιβάλλει όλους τους Λεμεσιανούς, αλλά με τη «Λεμεσό» που κουβαλά ο καθένας πάνω του, που μπορεί να είναι λίγα σπίτια δίπλα από το δικό του, κάποια πρόσωπα με τα οποία συνυπήρξε ή κάποια γεγονότα που έλαβαν χώρα στον δρόμο του ή σε κάποιο εμβληματικό κτήριο (σινεμά, σχολείο κ.λπ.).
Ναι, υπάρχουν ακόμα οι αθέατες πόλεις της Λεμεσού. Ευτυχώς! Αυτό δεν προκαλεί και τόση κατάπληξη εάν κανείς αναλογιστεί και συνειδητοποιήσει το πόσα και πόσο διαφορετικά μηνύματα και επιρροές μπορεί να συλλάβει ένας ανθρώπινος δέκτης από μια γειτονιά ή ένα συνοικισμό.
Το Συναχώρι, η Παμπούλα, ο Κάψαλος, η Μαραθευτογειτονιά, ο Λούκκος αποτελούν μέρος της ιστορίας της Λεμεσού όπως και οι προσφυγικοί συνοικισμοί, που ξεφύτρωσαν από το 1974 κιόλας στη Λεμεσό, στον Άγιο Αθανάσιο και τα Πολεμίδια (ξεχωριστοί δήμοι επίσης), τον Κάψαλο, τη Λινόπετρα και όπου εκεί παίχτηκε το δράμα των ανθρώπων αυτών, που κυνηγημένοι από τον Αττίλα ήρθαν στη Λεμεσό για ν’απαγκιάσουν -προσωρινά- περιμένοντας το «νόστιμον ήμαρ».
Βεβαίως και ανήκουν στην ιστορία της σύγχρονης Λεμεσού που κάθε μέρα εμφανίζεται καινούργια μπροστά μας!
Λένε πολλοί ότι «καταγόμαστε από τα όνειρα που κάθε βράδυ μας ξεβράζει το υποσυνείδητο, όταν όσα ζήσαμε μαζί με ανθρώπους και πράγματα που δεν υπάρχουν παρά στη φαντασία μας, επιστρέφουν. Υπάρχουν αμέτρητοι αδιάψευστοι μάρτυρες της πολύπλευρης και οξυμμένης μας μνήμης».
Μηνύματα που μπορεί να εκδηλώνονται στον ψυχισμό μας, με τη μορφή μιας ασυνείδητης εικόνας, ενός αυθαίρετου συνειρμού ή μιας αδικαιολόγητης αίσθησης.
Οι αθέατες συνοικίες της Λεμεσού
Η ζωή στα στενοσόκακα της πόλης μέσα από το 8ο Συμπόσιο Προφορικής Ιστορίας
Το μεγαλύτερο μέρος των λογής-λογής μηνυμάτων τα οποία συλλαμβάνουμε παραμένουν σε ένα λανθάνον,αλλά όχι και στεγανό, υποσυνείδητο επίπεδο,όπως έμειναν κλεισμένες οι συνοικίες μας πίσω από τους ψηλούς τοίχους των πολυκατοικιών, όπως έγινε στο Συναχώρι, που χόρτασε καντάδες και μουσικές, αλλά στο μεταξύ συνεχίζει να υπάρχει στα τραγούδια και στις φωτογραφίες.
Δεν έχει σημασία πως κάποιες συνοικίες κρύφτηκαν πίσω από πολυκατοικίες και ψηλά κτήρια, που αν ανεγείρονται για να χωρέσουν τη Λεμεσό που, από μια πολίχνη, έγινε η Πολιτεία που αγαπούμε όλοι σήμερα. Μπορεί να χαθεί ο «Εναέριος», που από ένα βιομηχανικό σύστημα κατάβασης του αμιάντου από το βουνό στην παραλία, έγινε όμως ένα κοσμοπολίτικο μέρος στην «Ακτή Ολυμπίων»!
Σε λανθάνον υποσυνείδητο…
Η πόλη που χάνεται στην ανάπτυξη…
Το Συναχώρι, η Παμπούλα, ο Κάψαλος, η Μαραθευτογειτονιά, ο Λούκκος αποτελούν μέρος της ιστορίας της Λεμεσού, όπως και οι προσφυγικοί συνοικισμοί, που ξεφύτρωσαν από το 1974.
Ενοποιούν τον πληθυσμό
Σήμερα μπορεί να μην υπάρχει «Καφέ Παρί» ούτε το «Αριέλ» ως σινεμά, μα «τα φώτα του Αριέλ» και «του Καφέ Παρί», υπάρχουν. Για τον homosapiens το «εδώ» και το«εκεί» ήταν αποτέλεσμα ότι στάθηκε στα δύο του πόδια. Το ίδιο πώς πέρασε από τον ενικό του «εγώ» στον πληθυντικό του «εμείς».
Μπορεί το εγώ να σημαίνει «εγώ που γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Άγιο Νικόλαο ή τον Κάψαλο ή το Συναχώρι» και το εμείς, που ανήκουμε όλοι στη Λεμεσό μας, είμαστε ένα και το αυτό που μας συνδέει. Όλα μαζί τα σημεία της πόλης ενοποιούν τον πληθυσμό, φτάνει να τα γνωρίζουμε.
Βλέποντας το θέμα από τη γενικότερη κοινωνικο-οικονομική και πολιτισμική σκοπιά και όχι μόνο από τη στενά «πολεοδομική» θα μπορούσε να είχε μερικές διαπιστώσεις για το ποια ήταν κάποτε και ποια είναι σήμερα η Λεμεσός. Τι αντιπροσώπευε κάποτε μια συνοικία και τι παλαιότερα;
Η Γειτονιά τα παλιά χρόνια λειτουργούσε ως κύτταρο της κοινωνίας και ήταν ένας μικρόκοσμος αυτόνομος και αυτάρκης, ένας χώρος όπου οι γείτονες γνωρίζονταν μεταξύ τους και νοιάζονταν ο ένας για τον άλλο.
Η Λεμεσός της Τουρκοκρατίας με τα χάνια, η Λεμεσός της Αγγλοκρατίας, του Μεσοπολέμου και η Λεμεσός τής μετά το 1974 περιόδου συναντά επί παραδείγματι τον Άγιο Αντώνιο, όπου μια φτωχή συνοικία χάνεται σχεδόν εξ ολοκλήρου, για να στηθεί σήμερα στη θέση του το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο της πόλης, την Limassol Μarina.
ΠΗΓΗ: Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ…
