Μια μεγάλη διεθνής αλυσίδα ξενοδοχείων έχει σαν «μότο» το, «οι μικρές λεπτομέρειες κάνουν τα μεγάλα ξενοδοχεία». Τηρουμένων των αναλογιών θα μπορούσαμε να πούμε κάτι ανάλογο και για τις πόλεις και τον πολιτισμό τους. Ότι δηλαδή οι μικρές λεπτομέρειες δείχνουν τον πολιτισμό μιας πόλης και των κάτοικων της.
Αφορμή για όλα αυτά είναι δυο δημοσιεύματα στην εφημερίδα Παρατηρητής ημερομηνίας 20 Φεβρουαρίου και 6 Μαρτίου 1949. Τα παραθέτω και θα καταλάβετε.
Το πρώτο, κάτω από τον τίτλο «Συμπεριφορά στον κινηματογράφο λέει:
«Ένας ξένος που πέρασε τελευταία από την Κύπρο και διέμεινε λίγες μέρες σε κάθε πόλι, εξύμνησε τον λαόν τής Λεμεσού, για τα φιλόξενα του αισθήματα και τους ευγενικούς τους τρόπους που τόν παρουσιάζουν ως πρότυπον πολιτισμένου λαού.
«Μου έκανε, είπε ιδιαιτέραν εντύπωσι η συμπεριφορά των νέων σας στες κινηματογραφικές συγκεντρώσεις. Παρακολουθούν, χωρίς να ασχημονούν, όπως πρόσεξα πως συμβαίνει στες άλλες πόλεις, με προσοχή το έργο.
Σέβονται τους άλλους θεατάς, που δεν τους ενοχλούν με τες κραυγές, τα σφυρίγματα και τες άλλες μιμητικές χυδαίες εκδηλώσεις και ανόητες εκφράσεις.
Αυτό σημαίνει καλήν ανατροφήν, ψυχικήν καλλιέργειαν και ευγένειαν αισθημάτων».
Αυτά λέγει για τον Λεμεσιανόν λαόν ένας ξένος και αυτή είναι. μια πραγματικότητα που πρέπει να μας κάμνη να αισθανόμεθα χαράν και υπερηφάνειαν για τον χαρακτήρα και ανωτερότητα του λαού μας».
Το δεύτερο δημοσίευμα, υπό μορφή επιστολής λέει κάτω από τον τίτλο «Είμεθα υπερήφανοι γιατί είμεθα λεμεσιανοί»:
«Κύριε Διευθυντά τού «Παρατηρητού»
Διάβασα τα όσα ο ξένος επισκέπτης είπε σχετικά με την συμπεριφοράν τού Λεμεσιανού στους κινηματόγραφους και που τα δημοσιεύσατε στο περασμένο δελτίο και συμφωνώ απολύτως.
Το ίδιο διεπίστωσα και εγώ, που λόγω τού επαγγέλματος μου επισκέπτομαι συχνά όλες τες πόλεις και κωμοπόλεις της Κύπρου. Μόνον στα κινηματοθέατρα της Λεμεσού ο λαϊκός της κόσμος συμπεριφέρεται με ευγένεια και σαν πολιτισμένος θεατής. Και ένα από τα κριτήρια τού πολιτισμού ενός λαού είναι και ο τρόπος που συμπεριφέρεται σε μια δημοσία συγκέντρωσι.
Στις συγκεντρώσεις και τους τόπους θεαμάτων, ένας λαός δίδει εξετάσεις ανατροφής και καλής συμπεριφοράς. Οι άστοχες φωνές, τα αισχρά επιφωνήματα, η πρόγκα, τα ουρλιάσματα και σφυρίγματα, το ρίξιμο χαρτένιων σαΐττων και η διαρκής, κατά την προβολή της ταινίας, φλυαρία και αφήγησις από τους πλαϊνούς ή τους όπισθεν καθήμενους, των συμβάντων που θα ακολουθήσουν επί της οθόνης, είναι εκδηλώσεις, τρόποι και συμπεριφορά που συναντά κανείς, μόνον σε ημιάγριες φυλές και άξεστους και χυδαίους ανθρώπους.
Είναι ευτύχημα που ένα τέτοιο οικτρό και απαίσιο θέαμα δεν παρουσιάζεται στα δικά μας κινηματοθέατρα. Αυτό είναι ένα γεγονός που πρέπει να κάμνει κάθε Λεμεσιανόν να αισθάνεται χαράν και υπερηφάνειαν για την πόλιν του και τον πολιτισμένον λαϊκόν της κόσμον.»
Ας δούμε όμως σε συντομία το κινηματογραφικό τοπίο στη Λεμεσό στα χρόνια που μιλάμε.
Ήδη από τη δεκαετία του 1930 κτίζονται δυο καινούργιοι μεγάλοι κινηματογράφοι. Το Γιορδαμλή, που λειτουργεί τον Δεκέμβριο του 1931 και το Ριάλτο τον Μάρτιο του 1933. Παράλληλα λειτουργεί και ως κινηματογράφος το Θέατρο Χατζηπαύλου ήδη από το 1913. Τον Απρίλιο του 1949 λειτουργεί το Ελλάς και τον Μάιο το Παλλάς, σημερινό Παττίχειο Θέατρο, Ακολουθεί λίγα χρόνια μετά το Ρεκάλ στην οδό Μακεδονίας δίπλα στην οδό Ελευθερίας και αρκετά χρόνια βέβαια μετά το Αριέλ και ο Οθέλλος. Καλοκαιρινά σινεμά είχαμε εννοείται πολλά από πριν τη δεκαετία αυτή.
Σε μια λοιπόν πόλη των 30 μέχρι 40 χιλιάδων κατοίκων είχαμε τότε πέντε και στη συνέχεια περισσότερους κινηματογράφους, πολύ περισσότερους από σήμερα. Σ αυτούς μάλιστα δεν γίνονταν μόνο προβολές ταινιών.
Οι λεμεσιανοί παρακολουθούσαν θέατρο από τοπικούς αλλά και θιάσους από την Ελλάδα, διαλέξεις, προεκλογικές συγκεντρώσεις, ρεσιτάλ ποίησης, μουσικές συναυλίες όπως τα κυριακάτικα μουσικά πρωινά με συμφωνική ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του μουσουργού Σόλωνα Μιχαηλίδη στο Γιορδαμλή, παραστάσεις όπερας με τον ίδιο μουσουργό, μουσικη εκδηλωση με τον Νικο Γουναρη αρχες της δεκαετιας του 50 στο Ριαλτο, και άλλες.
Ακομα και ιατρικα συνεδρια όπως το Πρωτο Παγκυπριο ιατρικο Συνεδριο το 1934 στο Πιαλτο.και βεβαια οι ξαξκουστοι καρναβαλιστικοι χοροι κυριως στο Ριαλτο και το γιορδαμλη.
Χώροι λοιπον τεχνης και πολιτισμου οι κινηματογραφοι της Λεμεσου της εποχης εκεινης που καλλιεργουσαν πολιτιστικα τους λεμεσιανους κανοντας τους περηφανους που ηταν λεμεσιανοι όπως λεει και ο τιτλος μας.
Κινηματογραφικές ταινίες στο Ριάλτο και το Γιορδαμλή το 1949
Το Γιορδαμλή στην αρχική του μορφή πριν προστεθεί ο εξώστηςΗ διαφημιστική αφίσα το κινηματογράφου Ελλάς λίγο πριν λειτουργήσει
Το Παλλάς μόλις τέλειωσε το 1949
Πρωτοδημοσιεύτηκε στην “Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ” τον Μάρτιο του 2015.Του Τίτου Κολώτα, τον ευχαριστούμε για την παραχώρηση του κειμένου….
