Στον παραλιακό δρόμο, απέναντι από την “Φραγκοκκλησιά”, βρισκόταν η οικία Ελευθεριάδη. Κτίστηκε αρχικά ισόγεια, στα 1870, όπως μαρτυρούσε η επιγραφή στο ανώφλι της εξώθυρας. Εκεί κατοικούσε ο Μαρνέρος, ο κοσμοπολίτης καπετάνιος και πλοιοκτήτης.
Στις αρχές του αιώνα, μ’ εργολάβο τον Νεόφυτο Λανίτη (Μαλαππάππα), η οικοδομή απέκτησε την οριστική της μορφή, με την προσθήκη του ορόφου. Αυστηρά υποταγ¬μένη στην κλασσική μορφολογία ήταν η σύνθεση της πρόσοψης. Το ισόγειο εξακολουθούσε να έχει έκδηλη την απλούστευση και την λιτότητα των αρχιτεκτονικών λεπτομερειών, πράγμα που επέβαλλε η ανέχεια των οθωμανικών χρόνων.
Στον μεταγενέστερο όροφο κυριαρχούσε ο νεοκλασικισμός, στην επαρχιώτικη του όμως εκδοχή, με τα χαρακτηριστικά ημικυκλικά μπαλκόνια και τ’ ανάγλυφα αετώματα στα υπέρθυρα των κουφωμάτων. Την συμμε¬τρική διάρθρωση της πρόσοψης διασπούσε μόνο η έκ¬κεντρη θέση της εισόδου, που οδηγούσε στην κατοικία του ορόφου.
Ενδιαφέρον παρουσίαζε και η ανατολική όψη, που ήταν σχεδόν αθέατη στα παλαιότερα χρόνια, όταν όλη η περι¬οχή νοτίως του δρόμου ήταν πυκνά δομημένη. Εδώ πια η όψη δεν πειθαρχούσε στις αρχές του κλασικισμού, αλλά ακολουθούσε πιστά την παράδοση της ανατολής, με το μεγάλο συνεχόμενο σαχνισί της.
Οι εσωτερικοί χώροι της οικοδομής ήσαν στραμμένοι στην νότια αυλή, όπου ένας ψηλός μαντρότοιχος την προστάτευε από τις χειμερινές, θαλασσινές αναταράξεις. Με την κατασκευή της επίχωσης και τις κατεδαφίσεις των αξιόλογων κτηρίων, που υπήρχαν νοτίως του παρά λιακού δρόμου, η οικία Ελευθεριάδη παρέμενε για πολλά χρόνια μόνη, να αντιστέκεται στην πλήρη αλλοτρίωση του περιβάλλοντος της.
Η διαπλάτυνση του δρόμου και η απρόσκοπτη διακίνηση του υπέρτατου αγαθού, του αυτοκινήτου, είχε όμως την προτεραιότητα. Έτσι, κατεδαφίστηκε κι αυτή, το 1985, παρ’ όλες τις αντιδράσεις φορέων και ατόμων.
Του Τίτου Κολώτα – Από το βιβλίο του Τάσου Ανδρέου «Λεμεσός αναδρομή μνήμης»…
