Αν και δεν είναι ευρέως γνωστός και δεν προσελκύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη χώρα μας, η βιοοικονομία είναι ένας τομέας που θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση. Έχοντας να κάνει με την αποτελεσματική χρήση των βιολογικών πόρων για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών είναι ένας τομέας που μπορεί να συμβάλλει καταλυτικά στην αναζωογόνηση, μέσω της εισαγωγής καινοτόμων πρακτικών, του αγροτικού μας τομέα και να δημιουργήσει ευκαιρίες εργασίας στις αγροτικές περιοχές. Κυρίως όμως, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πυλώνα για την βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική χρήση των φυσικών πόρων, την φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή και την ικανοποίηση των αναγκών μας.
Τι είναι όμως η βιοοικονομία;
Ο όρος βιοοικονομία χρησιμοποιείται για να περιγράψει την οικονομία που στηρίζεται σε ανανεώσιμους φυσικούς πόρους για την παραγωγή αγαθών και προϊόντων που παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν πόρους, όπως το πετρέλαιο και τα ορυκτά. Αναφέρεται δηλαδή στη βιώσιμη και κυκλική διαχείριση των φυσικών πόρων για την παραγωγή αγαθών, προϊόντων και υπηρεσιών. Ως εκ τούτου σχετίζεται με και καλύπτει μια ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων της οικονομίας μας, από την αγροτική παραγωγή μέχρι τη διαχείριση αποβλήτων.
Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει όλους τους βιομηχανικούς και οικονομικούς τομείς, καθώς και σχετιζόμενες υπηρεσίες, που επεξεργάζονται φυσικούς πόρους όπως:
- Την παραγωγή τροφίμων, φαρμάκων και άλλων προϊόντων από φυτά και ζώα.
- Την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως η βιομάζα και η γεωθερμική ενέργεια.
- Την επεξεργασία αποβλήτων για την παραγωγή νέων προϊόντων.
Γιατί είναι σημαντική;
Η βιοοικονομία έχει τη δυνατότητα να προσφέρει μια σειρά από πλεονεκτήματα στην οικονομία και κοινωνία μας όπως:
- Βιώσιμη Ανάπτυξη: Προωθώντας την χρήση ανανεώσιμων πόρων και φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών, μπορεί να συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των οικονομικών δραστηριοτήτων και της παραγωγής. Ως εκ τούτου ενισχύει την προσπάθεια για την προώθηση της αειφορίας και για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης
- Επισιτιστική Ασφάλεια: Δια μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών και εισαγωγής καινοτόμων πρακτικών και μορφών αξιοποίησης των φυσικών πόρων ενισχύει την ικανότητα μας να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες ενός διαρκώς αυξανόμενου πληθυσμού και να εξασφαλίσουμε την επισιτιστική ασφάλεια μας.
- Νέες Θέσεις Εργασίας: Συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας και αποδοτικότητας στη γεωργία και βιομηχανία καθώς και στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών που απαιτούν νέες δεξιότητες και γνώσεις. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να αποτελέσει ένα πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές, θέτοντας τις βάσεις για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά και νέων καινοτόμων επιχειρήσεων στον τομέα της αγροτικής παραγωγής.
Ένα σημαντικό βήμα για την προώθηση της Βιοοικονομίας
Αναγνωρίζοντας την εξαιρετική σημασία της προώθησης της βιοοικονομίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε, το 2012, τη Στρατηγική ‘Καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία για την Ευρώπη’΄. Βασικοί στόχοι της εν λόγω Στρατηγικής είναι η προώθηση της αποδοτικότερης αξιοποίησης των φυσικών πόρων, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι δράσεις της Στρατηγικής εστιάζουν σε επενδύσεις στην έρευνα και καινοτομία στην ενίσχυση της συνεργασίας των πολιτικών και στη στήριξη των αγορών και των τομέων της βιοοικονομίας. Από την πλευρά της, η Κύπρος προωθεί, στο παρόν στάδιο τη βιοοικονομία μέσω στρατηγικών και σχεδίων δράσης στους τομείς της αγροτικής πολιτικής, της ενέργειας και του κλίματος, της δασικής πολιτικής, της πρόληψης και διαχείρισης των αποβλήτων και των πράσινων δημόσιων συμβάσεων.
Για να εφαρμοστούν όμως οι εν λόγω δράσεις και να επιτευχθούν οι στόχοι των στρατηγικών και σχεδίων δράσης, ειδικά όσον αφορά την αγροτική παραγωγή, είναι εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί επίσης ιδιαίτερη βάση στην ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Μια επιτυχημένη στρατηγική για τη βιοοικονομία στη γεωργία απαιτεί την κατάρτιση του εργατικού δυναμικού, την καλλιέργεια γνώσεων σχετικά με τον αντίκτυπο και τα επιχειρηματικά μοντέλα της βιοοικονομίας.
Στην παρούσα φάση, στην Κύπρο και σε πολλές χώρες της Ε.Ε., καταγράφεται η απουσία εξειδικευμένης κατάρτισης στη βιοοικονομία αλλά και έλλειψη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στη γεωργία. Ένα κενό επιδιώκει να καλύψει το Ευρωπαϊκό έργο Relief, το οποίο υλοποιείται στην Κύπρο από την INNOVADE σε συνεργασία με το CARDET, μέσω της ανάπτυξης και προώθησης μιας καινοτόμου, διεπιστημονικής προσέγγισης για τη διδασκαλία της βιοοικονομίας στη γεωργία. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα θα δημιουργήσει διαδραστικό εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο θα είναι προσβάσιμο μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, για την παροχή ολοκληρωμένης εκπαίδευσης και ανάπτυξης των δεξιοτήτων των φοιτητών, αγροτών και επαγγελματιών του γεωργικού τομέα στη βιοοικονομία. Παράλληλα, θα υποστηρίξει την ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών μεταξύ πανεπιστημίων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από την Κύπρο, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και τη Σουηδία.
Μέσω των εκπαιδευτικών πόρων του έργου και την παροχή στήριξης στις αγροτικές επιχειρήσεις, το έργο προσβλέπει στην ενίσχυση της καινοτομίας στον τομέα και να συμβάλλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων διευκολύνοντας τη μετάβαση σε μια βιώσιμη κυκλική βιοοικονομία.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο μπορείτε να βρείτε εδώ ή να επικοινωνήσετε με τον υπεύθυνο του έργου στην Κύπρο Μάριο Δημοσθένους ([email protected])
