Για το Μουσείο Νερού της Λεμεσού

Μουσείο Νερού και Kέντρο ανάπτυξης υδατικής συνείδησης του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού 

Γράφει: Κρίστιαν Αργυρίδου Χρίστου

Η αγαστή συνεργασία του Δήμου Λεμεσού με το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού (ΣΥΛ) είναι ένα αναντίλεκτο γεγονός για τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια.

Δεν μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά εφόσον το ΣΥΛ παρέχει μια ζωτική υπηρεσία στους δημότες και δεδομένου ότι το ΣΥΛ βγήκε κυριολεκτικά από τα σπλάχνα του Δήμου της  πόλης ο οποίος μέχρι το 1951 διαχειριζόταν όλα τα θέματα που είχαν σχέση με την υδατοπρομήθεια.

Το ΣΥΛ δημιουργήθηκε με την πλήρη στήριξη και σημαντική προικοδότηση του Δήμου. Για αυτό και οι κοινές δράσεις για αποκατάσταση παλιών εγκαταστάσεων και σημαντικών παλιών έργων υδτοπρομήθειας, στα χρόνια που δήμαρχοι της πόλης ήταν οι Δρ Δημήτρης Κοντίδης και Ανδρέας Χρίστου με διευθυντές του ΣΥΛ τον Αργη Μάρκαρη και τον Σωκράτη Μεταξά έδωσαν στη πόλη και τους δημότες απτά και συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Στις 19/3/2007 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Νερού και το Kέντρο ανάπτυξης υδατικής συνείδησης, στο κτίριο της νερομηχανής του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού.

 Η καλλιέργεια υδατικής συνείδησης, η εκπαίδευση γύρω από την αξία και σημασία του νερού ιδιαίτερα για παιδιά και έφηβους, καθώς επίσης η ανάγκη εξοικονόμησης και ορθολογικής  χρήσης του, αποτελεί επιτακτικό καθήκον όλων.

Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού, πολύ σωστά και προς τιμή του, προχώρησε στην αποκατάσταση και επέκταση του κτιρίου της παλιάς νερομηχανής και στην ανάδειξη του ως σημείου αναφοράς στη πόλη.

Το εν λόγω κτίριο αποτελείται από δύο βασικές οικοδομές, την παλιά και τη νέα. Η παλιά διατηρητέα οικοδομή είναι εμβαδού 213τ.μ.ενώ η νέα οικοδομή εμβαδού 223τ.μ. σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ώστε να αποτελέσει προέκταση της πρώτης.

Η παλιά οικοδομή κτίστηκε γύρω στην δεκαετία του 1930 και εκεί εγκαταστάθηκε η μεγάλη πετρελαιοκίνητη μηχανή με τις αντλίες και τον άλλο εξοπλισμό, που εξυπηρετούσαν την άντληση και μεταφορά του νερού από τους λάκκους, από τα λαγούμια των Τσιφλικουδιών, προς τον υδατόπυργο, το  γνωστό ως “ντεπόζιτο”, που υδροδοτούσε τότε την Λεμεσό.

Το κτίριο αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή όπως και τα μηχανήματα ώστε να δίνουν πλήρως την εικόνα και το ρόλο που διαδραμάτιζαν όταν λειτουργούσαν.

Πρωταρχικός στόχος ήταν να προβληθεί το διατηρητέο, εξίσου όμως σημαντικό, ήταν το ίδιο το ανακυκλούμενο νερό να αποτελεί μέρος της αρχιτεκτονικής σύλληψης εφόσον  πρόκειται για κτίριο της Υδατοπρομήθειας στην Λεμεσό.

Γι΄ αυτό οι γυάλινοι τοίχοι στις όψεις του νέου κτιρίου, νότια και δυτικά, από τη μια προβάλλουν τον πέτρινο τοίχο του διατηρητέου και ταυτόχρονα περιλούζονται κυριολεκτικά με νερό το οποίο μέσω ειδικού περιμετρικού αυλακιού, καταλήγει στην πολύχρωμη δεξαμενή της πρόσοψης απ΄ όπου συνεχώς ανακυκλώνεται.  Ευρισκόμενος μέσα στο νέο κτίριο που περιβρέχεται συνεχώς από νερό, o επισκέπτης βιώνει μια μοναδική εμπειρία, με την παρουσία του υγρού στοιχείου. Ακόμα, το ξύλινο  ‘’deck’’ δάπεδο της εισόδου μεταξύ λιμνούλας και ‘’κουρτίνας’’ νερού που περιλούζει την νότια όψη, δίνει την αίσθηση της αποβάθρας με το νερό να περνά από κάτω.

Το νέο κτίριο, ανάλαφρο, μοντέρνο και όσο γίνεται διαμπερές,  ενώνεται με το διατηρητέο μέσω γυάλινης άρθρωσης. Τοποθετήθηκε πιο πίσω, ώστε το παλιό να προβάλλεται καλύτερα αποτελώντας πόλο έλξης για τους περαστικούς και εκπλήσσοντας τους επισκέπτες μέσω της ευχάριστης  κίνησης του νερού.  Διατηρήθηκαν και αξιοποιήθηκαν όλα τα αυθεντικά στοιχεία και υλικά που υπήρχαν στην στέγη, τους τοίχους, τις μηχανές, τα ανοίγματα και το δάπεδο. Στο νέο κτίριο χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονα υλικά όπως μέταλλο, μπετόν αρμέ, γυαλί και γυψοσανίδα.  

 Η διαμόρφωση του Μουσείου έγινε από ειδικούς που αξιοποίησαν  αντικείμενα, εργαλεία, φωτογραφίες, περιγραφές, χάρτες, ηλεκτρονικές  αναπαραστάσεις κ.α. από την ιστορία υδροδότησης της Λεμεσού, του ΣΥΛ, αλλά και την χρήση του νερού ανά τους αιώνες. Στόχος ήταν το Μουσείο να καταστεί χώρος προσέλευσης επισκεπτών για ενημέρωση και επιμόρφωση για αυτό απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες με έμφαση στην διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς.

Το πιο πάνω έργο είναι και από άλλης πλευράς σημαντικό διότι υπηρετεί το  αυξημένο ενδιαφέρον για αποκατάσταση και επανάχρηση  βιομηχανικών κτιρίων τα οποία αναδεικνύουν την ιστορία, την τεχνολογική ανάπτυξη  και την οικονομική δραστηριότητα των διαφόρων λαών και πόλεων. Το έργο  εξυπηρετεί ακόμα την σαφή στροφή των ξένων αλλά και ντόπιων επισκεπτών προς τον πολιτιστικό τουρισμό, με στόχο να εμβαθύνουν και κατανοήσουν περισσότερο την ιστορία ενός τόπου, την διαχρονική του πολιτιστική και κοινωνική διαδρομή.

Το Μουσείο έχει εγκαθιδρύσει συνεργασία με παρόμοια μουσεία άλλων πόλεων του εξωτερικού ανταλλάσσοντας χρήσιμες εμπειρίες και ιδέες για την περαιτέρω ανάπτυξη του. Η ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού διοργανώνει στο χώρο του Μουσείου εξειδικευμένα προγράμματα για τα παιδιά ενώ το ίδιο το Μουσείο προσφέρει ξεναγήσεις με δικό του λειτουργό.

Το κτίριο της νερομηχανής του ΣΥΛ αποτελεί σήμερα την βάση ενός Κέντρου ανάπτυξης υδατικής συνείδησης που έχει την ευχέρεια μελλοντικά να συνδεθεί επιστημονικά και σχηματικά με άλλα υποστατικά, μνημεία και κατασκευές στη Λεμεσό που σχετίζονται με το νερό, όπως ο Υδατόπυργος, η Χαβούζα, άλλα υδραγωγεία, σημαντικές δεξαμενές, αλακάτια, φράγματα, πηγάδια, στέρνες νερών βροχής, λουτρά κλπ, και να καταστεί  βασικός πυλώνας για μελέτη και έρευνα.

Σενάρια όπως Νερό και Ζωή, Νερό και Περιβάλλον, Νερό και Πλανήτης Γη και πολλά άλλα ήδη αποτελούν  αντικείμενα συζήτησης ενώ σε αυτά τα πλαίσια το ΣΥΛ έχει ήδη εγκαινιάσει συνεργασίες με κυπριακά πανεπιστήμια.