Peter van der Borgh: «Η Κύπρος μπορεί να επωφεληθεί από την αυξανόμενη ζήτηση για χαλκό, η οποία ωθείται από την εξέλιξη της τεχνολογίας»
Τα τελευταία 25 χρόνια, οι αλλαγές στη μεταλλευτική βιομηχανία υπήρξαν ραγδαίες, κυρίως λόγω της συνεχούς εξέλιξης της τεχνολογίας, τις βελτιώσεις στη νομοθεσία και την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών εργασίας. Η σύγχρονη μεταλλευτική δραστηριότητα στην Κύπρο, η οποία στην αρχαιότητα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα παραγωγής χαλκού και εμπορίου, έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1920. Μάλιστα, υπολογίζεται πως πέραν των 74 εκατομμυρίων τόνων ακατέργαστων θειούχων μεταλλευμάτων εξορύχθηκαν μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, από 30 περίπου διαφορετικά κοιτάσματα.
Συγκεκριμένα, η περίοδος μεταξύ 1950-1970 χαρακτηρίζεται ως η «χρυσή εποχή» της κυπριακής μεταλλευτικής βιομηχανίας, όταν οι εξαγωγές ορυκτών αποτελούσαν περίπου το 50% των συνολικών εξαγωγών. Ωστόσο, μετά τα γεγονότα του 1974, η ερευνητική και εξορυκτική δραστηριότητα περιορίστηκε σημαντικά. Παράλληλα με την πάροδο του χρόνου, αναπτύχθηκαν υπερσύγχρονες μέθοδοι έρευνας, εξόρυξης και ενεργειακής επεξεργασίας, ειδικά σχεδιασμένες ώστε να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και να μεγιστοποιούν την απόδοση.
Σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης για την κυπριακή μεταλλευτική βιομηχανία
Η Κύπρος διαθέτει εξαιρετικές υποδομές για την υποστήριξη των διαδικασιών έρευνας και εξόρυξης, σημειώνει ο Peter van der Borgh, διακεκριμένος γεωλόγος και Διευθύνων Σύμβουλος της Venus Minerals, μίας κορυφαίας εταιρείας μεταλλευτικής έρευνας και εξόρυξης που εδρεύει στην Κύπρο και σήμερα διεξάγει έρευνες για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση αποθεμάτων χαλκού και χρυσού στο νησί. Όπως αναφέρει ο κ. van der Borgh, η χώρα είναι σε θέση να επωφεληθεί από την αυξανόμενη ζήτηση για χαλκό, η οποία αποτελεί απότοκο της «πράσινης επανάστασης» που βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη και εξηγεί πως «λόγω της θερμικής και της ηλεκτρικής του αγωγιμότητας, ο χαλκός τέθηκε στο επίκεντρο της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέταλλο». Ακόμη, το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19 έχει φέρει εκ νέου στο προσκήνιο τις αντιμικροβιακές ιδιότητες του χαλκού, διανοίγοντας νέες ευκαιρίες για τη χρήση του σε ένα ευρύ φάσμα τομέων που σχετίζονται με την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Ο κ. van der Borgh επισημαίνει ότι υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη σημαντικής ποσότητας αναξιοποίητων αποθεμάτων σε όλο το νησί και πως «εάν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της ερευνητικής διαδικασίας όπως επίσης και ο κύκλος ζωής ενός έργου, που μπορεί να διαρκέσει για δεκαετίες, η μεταλλευτική βιομηχανία μπορεί να αποτελέσει μακροπρόθεσμο εργοδότη και επενδυτή. Ως εκ τούτου, η βιώσιμη ανάπτυξή της μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις για την οικονομία της χώρας, οδηγώντας, μεταξύ άλλων, σε νέες θέσεις εργασίας, πρόσθετα έσοδα στα κρατικά ταμεία από φορολογικές εισπράξεις, καλλιέργεια δεξιοτήτων και αναβάθμιση υποδομών».
Οι τεχνολογίες επηρέασαν θετικά τον κύκλο ζωής ενός έργου
Σήμερα, η βιομηχανία λειτουργεί βάσει ολόκληρου του κύκλου ζωής ενός ορυχείου, o οποίος ξεκινά με την έρευνα, συνεχίζεται μέσω της παραγωγής και ολοκληρώνεται με το κλείσιμο του ορυχείου και την αποκατάσταση της γης. Σύμφωνα με τον κ. Van der Borgh, οι νέες τεχνολογίες έχουν επιδράσει θετικά στη μεταλλευτική βιομηχανία σε όλα τα στάδια, ενώ η βιώσιμη χρήση τους αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την επιτυχία ενός έργου.
«Η τεχνολογία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις σύγχρονες ερευνητικές μεθόδους που εφαρμόζονται», σχολίασε, προσθέτοντας πως «η ανάλυση δεδομένων είναι βασικό συστατικό για την κατανόηση του γεωλογικού ιστορικού του δημιουργίας ενός κοιτάσματος και την αξιολόγηση των διαθέσιμων αποθεμάτων πριν προχωρήσουμε στην εξόρυξη». Αξίζει να σημειωθεί πως η Venus Minerals έχει καταφέρει να δημιουργήσει μία εκτενή γεωεπιστημονική βάση δεδομένων, η αξία της οποίας, σε σημερινές τιμές αγοράς, ξεπερνά τα €100 εκατομμύρια. Αυτό επέτρεψε στην εταιρεία να εξασφαλίσει ερευνητικές άδειες στις πιο υποσχόμενες περιοχές του νησιού.
«Αφού εντοπιστεί ένα κοίτασμα μέσω της έρευνας, θα πρέπει, πριν από την έναρξη της παραγωγής, να πραγματοποιηθεί μία σημαντική επένδυση για την ανάπτυξη ενός ορυχείου», εξηγεί ο κ. Van der Borgh, τονίζοντας ότι για να ανακαλυφθούν και να αξιολογηθούν όλοι οι σχετικοί παράγοντες, είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν πρώτα λεπτομερείς έρευνες στους επιλεγμένους στόχους. Σε αυτό το πλαίσιο, εκτελούνται διάφορες δοκιμές στο έδαφος, δοκιμαστικές γεωτρήσεις, μοντελοποίηση του εδάφους και του κοιτάσματος καθώς και μελέτες οριοθέτησης και βελτιστοποίησης. «Για τον σκοπό αυτό, η Venus Minerals χρησιμοποιεί προηγμένες τεχνολογικές μεθόδους και καινοτόμα εργαλεία που ευθυγραμμίζονται πλήρως με τη συνολική επιχειρηματική στρατηγική της», σημειώνει.
Η αποκατάσταση της γης, μέρος της υπεύθυνης μεταλλευτικής δραστηριότητας
Η προηγμένη τεχνολογία έχει ελαχιστοποιήσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενώ επιτάχυνε τις διαδικασίες αποκατάστασης. «Η αποκατάσταση της γης είναι θεμελιώδης για την υπεύθυνη μεταλλευτική δραστηριότητα», επισημαίνει ο κ. Van der Borgh, λέγοντας πως «η τεχνολογία αποκατάστασης της γης έχει εξελιχθεί σημαντικά, ενώ σήμερα αποτελεί μία αυστηρά ρυθμιζόμενη διαδικασία που εφαρμόζεται καλύτερα και υπόκειται σε έλεγχο περισσότερο από ποτέ άλλοτε».
Σύμφωνα με τις διαδικασίες του κράτους, πριν προχωρήσει μία μεταλλευτική εταιρεία σε οποιεσδήποτε ενέργειες, πρέπει να εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες έρευνας και εξόρυξης από τις αρμόδιες αρχές. Επιπρόσθετα, σε συγκεκριμένο στάδιο, απαιτείται η διενέργεια εξειδικευμένης μελέτης εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει και σχέδιο αποκατάστασης της γης. Αξίζει να σημειωθεί πως διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες παρακολουθούν συνεχώς τις πρακτικές των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων ηχορύπανσης καθώς και της ποιότητας του νερού και του αέρα. Επίσης, δεδομένου ότι η Κύπρος είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), οι εταιρείες του κλάδου είναι υποχρεωμένες να ακολουθούν όλους τους σχετικούς κανονισμούς της ΕΕ, οι οποίοι συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο αυστηρών παγκοσμίως.
Καταλήγοντας, ο κ. van der Borgh ανέφερε ότι οι εταιρείες οφείλουν να αγκαλιάσουν την τεχνολογική εξέλιξη προκειμένου να διασφαλίσουν ένα αειφόρο μέλλον. «Η τεχνολογία οδηγεί στον μετασχηματισμό του κλάδου, καθώς μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την παραγωγικότητα και την ασφάλεια στη μεταλλευτική δραστηριότητα». Παράλληλα, υπογράμμισε πως η μεταλλευτική βιομηχανία μπορεί να καταστεί βασικός μοχλός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας.
Σε μια εποχή που οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις διαμορφώνουν συνεχώς το μέλλον της μεταλλευτικής βιομηχανίας, οι καινοτομίες, και ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence), η ρομποτική, οι εξ αποστάσεως λειτουργίες, η μηχανική μάθηση (machine learning) και η αυτοματοποίηση, θα επιφέρουν μία επανάσταση στον τρόπο διεξαγωγής της σύγχρονης έρευνας και εξόρυξης, βοηθώντας ταυτόχρονα τον κλάδο να αντεπεξέλθει σε βασικές προκλήσεις
