Η ζωή μου όλη…

Σε μια εποχή που κυριαρχούν οι μετριότητες και η χώρα βουλιάζει στη διαφθορά και στ’ απόνερα των αδιέξοδων πολιτικών μας επιλογών, ως λαός έχουμε ανάγκη από φωτεινά παραδείγματα. Έχουμε ανάγκη από προσωπικότητες που διαπρέπουν στον τομέα τους, κρατώντας ψηλά το όνομα της πατρίδας μας. Από ανθρώπους που μας κάνουν περήφανους, γεμίζοντας μας με αισιοδοξία και θετική ενέργεια.

Ένας απ αυτούς είναι αναμφισβήτητα ο Καθηγητής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Νίκος Ζάμπογλου. Ο διεθνούς φήμης και αναγνώρισης Λεμεσιανός επιστήμονας, ο οποίος αφού διέπρεψε στην Ευρώπη και ειδικά στη Γερμανία, αποφάσισε, μετά από μισό αιώνα στο εξωτερικό, να επιστρέψει στην Κύπρο για να ιδρύσει ένα καθ’ όλα πρωτοποριακό Κέντρο παροχής ιατρικών υπηρεσιών, το Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο.

Με τον Καθηγητή Νίκο Ζάμπογλου συνομίλησε ο συνεργάτης μας Γιώργος Παυλίδης.

Cy talks: Οι ειδικοί λένε ότι τα παιδικά μας χρόνια στιγματίζουν, ενίοτε καθορίζουν ολόκληρη τη ζωή μας. Ποια τα βιώματα του μικρού Νικολάκη; Που έζησε, σε ποιο περιβάλλον, πως περνούσαν οι μέρες και τα πρώτα χρόνια χρόνια της ζωής του;

– Μεγάλωσα σε μια λαϊκή γειτονιά στο κέντρο της Λεμεσού σε μια αστική οικογένεια. Ο πατέρας μου ήταν πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία, ο οποίος ήρθε στην Κύπρο σε ηλικία 7 ετών. Με την σκληρή δουλειά του κατάφερε να δημιουργήσει μια ικανοποιητική οικονομική επιφάνεια, προσφέροντας στην οικογένεια του ένα αξιοπρεπέστατο επίπεδο διαβίωσης. Όμως στη γειτονιά όλοι μας είμαστε το ίδιο, τα παιδιά δεν ξεχωρίζαμε το ένα από το άλλο. Μαζευόμαστε όλα, 40 – 50 παιδιά, στην Α Αστική και παίζαμε διάφορα παιχνίδια, κυρίως ποδόσφαιρο. Τότε τα σχολεία ήταν ανοικτά για παιχνίδι τ απογεύματα, όχι όπως τώρα που τα έχουν κλείσει με κάγκελα και συρματοπλέγματα, κάτι που για μένα είναι απαράδεκτο. Τα παιδιά έχουν ανάγκη το παιχνίδι στη γειτονιά τους, στο δικό τους περιβάλλον. Αυτό τα βοηθά να έχουν μια φυσιολογική συμπεριφορά και ν αναπτύξουν τις απαραίτητες κοινωνικές ευαισθησίες, όπως έγινε μαζί μας τη δεκαετία του 50. Σήμερα δυστυχώς χάσαμε την αίσθηση της ομαδικότητας, του ομαδικού παιχνιδιού, δεν υπάρχουν οι αλάνες, η αυλή του σχολείου, η χαρά του παιχνιδιού στη γειτονιά. Θυμάμαι όταν εμείς είμαστε παιδιά περιμέναμε τα Χριστούγεννα για να πάρουμε καμιά μπάλα ως δώρο και μ αυτήν να ξεσηκώσουμε όλη τη γειτονιά. Αλίμονο σε όποιο δεν μοιραζόταν το δώρο του με τους άλλους… Έτσι μάθαμε να επικοινωνούμε και να λειτουργούμε ως κοινωνικά όντα, αναπτύσσοντας παράλληλα αυτό που ονομάζουμε κοινωνική ευθύνη. Νομίζω ότι η αίσθηση της κοινωνικής ευθύνης είναι ένα χαρακτηριστικό που κάνει τη δική μου γενιά να ξεχωρίζει. Ειλικρινά σας λέω ότι με τον ατομικισμό που υπάρχει σήμερα πολύ φοβάμαι ότι οι επόμενες γενιές δεν θα έχουν  και δεν θα αντιλαμβάνονται καν τι σημαίνει κοινωνική ευθύνη..

Cy talks: Στο πατρικό σπίτι εκτός από τις καραμέλες του παππού υπήρχε και το άρωμα της Μικρας Ασίας; Νιώθετε πραγματικά οι ρίζες σας να βρίσκονται κάπου εκεί στη Μερσίνα;

– Η σύνδεση με την κουλτούρα της Μικράς Ασίας γινόταν μέσω της γιαγιάς. Η γιαγιά η Δέσποινα ήταν αυτή που μας μαγείρευε τις νοστιμιές και τα γλυκά της Μερσίνας, αυτή ήταν που μας γνώρισε με τη μικρασιάτικη κουζίνα. Από μικροί είχαμε συνήθεια να πηγαίνουμε στο σπίτι της γιαγιάς ακόμη και για καφέ, κάτι που στις οικογένειες των ντόπιων δεν υπήρχε. Επίσης, όπως συμβαίνει και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις, ανάμεσα στους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας υπήρχε ανεπτυγμένο το αίσθημα της αλληλεγγύης.  Για παράδειγμα ο Μικρασιάτης ψώνιζε από Μικρασιάτη, και με κάθε τρόπο ο ένας στήριζε τον άλλο, τον δικό του άνθρωπο…

Cy talks: Κάποιος μου είπε οτι υπό προϋποθέσεις θα μπορούσατε να σταδιοδρομήσετε και ως ποδοσφαιριστής. Αν δεν πήγαινε Γερμανία μ’  ανέφερε, το όνομα του Ζάμπογλου θα ήταν δίπλα απ αυτά του Κισσονέργη, του Παμπουλή, του Καϊάφα και του Αγιομαμίτη. Ήσασταν όντως τόσο καλός;

– Εδώ υπάρχει μια δόση υπερβολής. Ήμουν όντως καλός χειριστής της μπάλας, αλλά όχι σε τέτοιο επίπεδο. Όταν πήγα Γερμανία συνέχισα το ποδόσφαιρο παίζοντας στην ομάδα του Άαχεν, αλλά δεν ήμουν εκείνο το ταλέντο που θα έκανε τη διαφορά. Άρα ο Άρης Λεμεσού δεν στερήθηκε ένα μεγάλο ποδοσφαιριστή. Κέρδισε όμως έναν παθιασμένο οπαδό που φωνάζει μαζί με τους άλλους 299 από τη θέση πλέον του…εν αποστρατεία ταξίαρχου!

Cy talks: Η ιατρική πως προέκυψε; Όνειρο ζωής ή κάτι άλλο; Αν δεν κάνω λάθος το 1970 πήγατε στο Άαχεν ως φοιτητής φυσικής… 

– Ναι, το πρώτο μου πτυχίο ήταν όντως στη Φυσική με τη διπλωματική μου εργασία να βασίζεται στη θεωρία της ελαστικότητας. Προχωρώντας προς το διδακτορικό, θέλησα να συνδέσω τη φυσική με τη βιολογία. Έτσι βρέθηκα στο κέντρο πυρηνικών ερευνών του Julich – το μεγαλύτερο γερμανικό κέντρο ερευνών της εποχής – να δουλεύω με αντικείμενο τη βιολογική δοσιμετρία, δηλαδή να είμαστε σε θέση σε περίπτωση ενός πυρηνικού ατυχήματος ή πολέμου να μετρούμε τη δόση της ραδιενέργειας που δέχεται ένας βιολογικός οργανισμός με στόχο να του δώσουμε την απαραίτητη θεραπεία. Αμέσως μετά μου πρότειναν θέση στο πανεπιστήμιο του Έσσεν, στη έδρα της ιατρικής βιολογίας, όπου ασχολήθηκα με μετρήσεις του DNA που αφορούσαν κυρίως τα καρκινικά κύτταρα. Έτσι σιγά – σιγά κάτω από το μικροσκόπιο της έρευνας μου μπήκε ο καρκίνος. Παράλληλα με τις έρευνες μου σπούδαζα ιατρική με ειδικότητα την ακτινοβιολογία. Με τις γνώσεις που απέκτησα πλέον ήταν πρόσφορο το έδαφος για να προχωρήσω στην ακτινο – ογκολογία. Έτσι κι έκανα…

Cy talks: Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι η πορεία σας είχε μια φυσιολογική εξέλιξη. Ωστόσο, στην πράξη πόσο εύκολο ήταν για ένα ξένο φοιτητή από την Κύπρο να ανελιχθεί και να φθάσει τόσο ψηλά όσο ο Νικόλας Ζάμπογλου;

– Στη Γερμανία η σκληρή δουλειά επιβραβεύεται. Ως ξένος βέβαια πρέπει να εργάζεσαι περισσότερο, όμως αν αποδείξεις ότι αξίζεις και μπορείς να προχωρήσεις, η εθνική σου καταγωγή δεν πρόκειται να σταθεί εμπόδιο. Διερωτώμαι αν κάτι τέτοιο συμβαίνει και στην Κύπρο. Προσωπικά δεν γνωρίζω πολλούς αλλοδαπούς που παρά την σκληρή δουλειά τους έτυχαν της ίδιας αντιμετώπισης που έτυχα εγώ στη Γερμανία. Κατά τα άλλα κατηγορούμε τους Γερμανούς ότι είναι ρατσιστές, ενώ εμείς όχι.  Οι αλήθειες πρέπει να λέγονται…

 Cy talks: Διεθνώς ο Νίκος Ζάμπογλου είναι γνωστός για μια επαναστατική μέθοδο που εφάρμοσε στην επεμβατική ακτινο – ογκολογία. Με απλά λόγια, περί τίνος ακριβώς πρόκειται;

– Υπάρχουν δύο τρόποι για να στοχεύσεις τον όγκο με ακτινοβολία. Η μια είναι εξωτερικά, από το δέρμα. Η δεύτερη χρησιμοποιεί καθετήρες που δια μέσω του δέρματος μπαίνουν μέσα στον ίδιο τον όγκο, κάτι που σου δίνει τη δυνατότητα να τον ακτινοβολείς εκ των έσω. Με πολύ απλά λόγια, αυτό που εγώ μαζί με μια ομάδα Ελλήνων και Γερμανών ερευνητών πετύχαμε είναι να καθορίσουμε τη διάταξη των καθετήρων, τον βαθμό εισδοχής τους στον όγκο, όπως επίσης τη ποσότητα και τη διάρκεια της ακτινοβολίας που εκπέμπεται. Για την επιτυχία αυτή συνεργάστηκαν άψογα τρεις ειδικότητες: η ιατρική, η φυσική και η τεχνολογία της απεικόνισης. Το σύστημα που προτείναμε αναγνωρίστηκε διεθνώς και σήμερα χρησιμοποιείται σε αρκετά κέντρα καρκίνου σ όλον τον κόσμο, της Κύπρου μη εξαιρουμένης. Μάλιστα να σημειώσω εδώ, ότι το Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο της Λεμεσού αποτελεί το παγκόσμιο κέντρο αναφοράς και εκπαίδευσης της συγκεκριμένης μεθόδου!

Cy talks: Αφελής απορία: Όλος ο ιατρικός κόσμος του πλανήτη, ιδιαιτερα αυτοί που παλεύουν με τον καρκίνο, σας γνωρίζει και σας τιμά. Η ιδιαίτερη σας πατρίδα, η Κύπρος, αναγνωρίζει την δουλειά που κάνετε και την τεράστια συμβολή σας στην επιστήμη; 

– Εξαρτάται τι εννοείς όταν λες Κύπρος. Οι απλοί πολίτες, οι ασθενείς, βεβαίως και την αναγνωρίζουν και αυτό φαίνεται και από τη προτίμηση που δείχνει στο ΓΟΚ. Το ίδιο συμβαίνει και με την επιστημονική κοινότητα. Αρκεί να σας πω ότι πρόσφατα ένα συγκεκριμένο project που κατέθεσαν οι νέοι επιστήμονες του ΓΟΚ κέρδισε την πρώτη θέση, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας. Δυστυχώς δεν μπορώ να πω το ίδιο για το Κράτος και το Υπουργείο υγείας συγκεκριμένα, το οποίο δεν αναγνωρίζει τη μέθοδο μας, γι’ αυτό υποχρεωθήκαμε να προσφύγουμε στα δικαστήρια…

Cy talks: Συγνώμη για να καταλάβω, τη μέθοδο που αναγνωρίζουν τα διεθνή κέντρα καρκίνου, δεν την αναγνωρίζει το Υπουργείο υγείας της Κύπρου;

– Την αμφισβήτησαν…Και προκειμένου να τεκμηριώσουν την θέση τους έφεραν ντόπιους «ειδικούς» για να την ελέγξουν. Συναδέλφους που όμως ποτέ δεν ασχολήθηκαν, ούτε γνωρίζουν τη μέθοδο. Η αλήθεια είναι ότι νιώθω λίγο πικραμένος. Αν το Κράτος ήθελε, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τη συγκεκριμένη μέθοδο θεραπείας για να δώσουμε ώθηση στον ιατρικό τουρισμό με την προσέλκυση ασθενών από το εξωτερικό… Το οξύμωρο είναι ότι ο ΟΑΥ αναγνωρίζει τη μέθοδο και την προσφέρει, εκείνο που έμμεσα την αμφισβητεί είναι το Υπουργείο Υγείας.

Cy talks: Ομολογώ ότι δεν κατανοώ την στάση της Κυβέρνησης.

– Ούτε κι εγώ. Γι’ αυτό όπως σας είπα, είμαστε στα δικαστήρια….

Cy talks: Πολεμάτε τον καρκίνο μια ζωή. Όμως κι αυτός δεν σας χαρίστηκε…

– Γνώρισα προσωπικά τον καρκίνο από την πιο σκληρή, την πιο επιθετική, την πιο εκδικητική του μορφή. Έχασα τη μητέρα των παιδιών μου σε πολύ νεαρή ηλικία. Αναγκάστηκα να συνεχίσω τη ζωή μου υπό διαφορετικές συνθήκες, ευτυχώς με την συμπαράσταση των δικών μου ανθρώπων…

Cy talks: Αλήθεια, πως βιώνει ένας ογκολόγος τον θάνατο που προέρχεται από τον εχθρό που πολεμάει;

– Ανθρώπινα… Όσο κι αν θέλεις ν’ αποστασιοποιηθείς, δεν τα καταφέρνεις. Βέβαια δεν μπορείς να ταυτίζεσαι συνεχώς, είναι πολύ ψυχοφθόρο. Με τα χρόνια αναπτύσσεις κάποιους μηχανισμούς αυτοάμυνας που σε βοηθούν να τον αντιμετωπίζεις. Παράλληλα οι μεγάλες επιτυχίες και νίκες που σημειώνουμε σ’ αυτήν την πάλη λειτουργούν παρηγορητικά και ενισχύουν τις αντιστάσεις μας. Σήμερα το ποσοστό των ιάσεων από καρκίνο ξεπερνά το 50%. Αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό.

Cy talks: Πολλοί είναι αυτοί που περιμένουν ν ακούσουν από εσάς πότε επιτέλους αυτή η σοβαρή ασθένεια που κάποτε την ονομάζαμε ανίατη, θα θεωρηθεί πλήρως ιάσιμη…

– Ο κόσμος πρέπει να κατανοήσει ότι ο καρκίνος δεν είναι μια ασθένεια. Οι έρευνες μας βοηθούν να τον εξατομικεύσουμε και να αντιμετωπίσουμε την κάθε εκδοχή του διαφορετικά. Δεν είναι μόνο η μορφολογία των κυττάρων, αλλά είναι και η μοριακή τους υπόσταση, το γονιδίωμα των καρκινικών κυττάρων που διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση. Η επιστήμη κάνει συνεχή πρόοδο στον τομέα αυτό. Όμως η μεγαλύτερη πρόοδος παρατηρείται στην πρόγνωση του καρκίνου. Γι’ αυτό φωνάζω συνεχώς: συμμετοχή και προσοχή στην έγκαιρη διάγνωση, η οποία πρέπει να οργανωθεί καλύτερα. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η προσφορά του κράτους, η αποδοχή της κοινωνίας και η συμμετοχή των κοινωνικών φορέων για την ευαισθητοποίηση. Σήμερα όπως λειτουργεί το σύστημα δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση του πολίτη στο screening…

Cy talks: Γιατί ένας διεθνώς καταξιωμένος Καθηγητής ογκολογίας, διευθυντής κλινικής στη Γερμανία, επέλεξε να επιστρέψει στην Κύπρο όπου η επιστημονική έρευνα βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα;

– Ο λόγος που επέστρεψα είναι η μεγάλη αγάπη που τρέφω για τη Λεμεσό! Με την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα νιώθω να με δένουν πολύ στενοί δεσμοί, είναι η πόλη μου… Ναι έζησα μισό αιώνα στη Γερμανία, όμως ποτέ δεν σταμάτησα να ενδιαφέρομαι και να μαθαίνω τα νέα της.

Κάθε φορά που επισκεπτόμουν την Κύπρο, μεταξύ άλλων έβλεπα και διαπίστωνα τη διαφορά που υπήρχε στην ποιότητα ζωής ανάμεσα στους υγιείς συμπολίτες μου και στους ασθενείς, ιδιαιτερα τους καρκινοπαθείς. Κι έτσι μια μέρα, με τη στήριξη μιας ομάδας φίλων, πήρα την «καουμπόικη» απόφαση να επιστρέψω στη Λεμεσό και ν’ αρχίσω μια περιπέτεια που οδήγησε στη δημιουργία του Γερμανικού Ογκολογικού Κέντρου. Το ότι υπήρχε αυτή η ανάγκη, φαίνεται από το αποτέλεσμα. Και δεν μιλώ μόνο για τη Λεμεσό. Το ΓΟΚ προσφέρει υπηρεσίες σε ασθενείς από όλη την Κύπρο.

Cy talks: Τι το καινούργιο προσέφερε το ΓΟΚ, το οποίο από ό,τι μαθαίνω αλλάζει ονομασία.

– Να ξεκινήσω από τη δεύτερη σας επισήμανση. Ναι, σύντομα θα ανακοινωθεί ο φορέας –  ομπρέλα που θα στεγάζει όλες τις υπηρεσίες που προσφέρουμε και οι οποίες πλέον δεν είναι μόνο σε καρκινοπαθείς. Δημιουργούμε το Γερμανικό Ιατρικό ινστιτούτο!

Τώρα σε ό,τι αφορά τις καινοτομίες , είμαστε οι πρώτοι που φέραμε στην Κύπρο pet (positron emission tomography) scan. Μάλιστα κατά την περίοδο της πανδημίας του  κορονοϊού, όταν ήταν αδύνατο για τους ασθενείς να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, προσφέραμε αυτήν όπως και άλλες υπηρεσίες σε περισσότερες από δύο χιλιάδες ασθενείς στο Κέντρο μας στη Λεμεσό. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θ αρχίσουμε να προσφέρουμε στην Κύπρο τη δυνατότητα αλλογενούς μεταμόσχευσης μυελού, κάτι για το οποίο οι ασθενείς μέχρι σήμερα μεταβαίνουν στο εξωτερικό. Επίσης, δημιουργήσαμε ένα χειρουργείο στο οποίο μπορεί να γίνει ενδοεγχειρητικά ακτινοβολία, δηλαδή όταν μετά από μια χειρουργική επέμβαση παραμένουν κατάλοιπα όγκου, δίνουμε τη δυνατότητα μέσα στο χειρουργείο να δοθεί ακτινοβολία κάνοντας ένας είδος αποστείρωσης των υπολοίπων καρκινικών κυττάρων. Ακόμα, στο Ινστιτούτο μας δημιουργείται ένα σύγχρονο υποδειγματικό κέντρο για εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία στην Κύπρο παρουσιάζουν μεγάλη συχνότητα. Αρκεί να θυμίσω ότι από εγκεφαλικά χάσαμε δύο εν ενεργεία υπουργούς! Πέρα τούτων, εστιάζουμε την προσοχή μας στην έρευνα. Με τα 2.5 εκατομμύρια από το πρόγραμμα μας που επιλέχθηκε πρώτο στην προκήρυξη του ΙΔΕΚ θα δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα στο Ινστιτούτο μας, στην οποία θα δίνουμε τη δυνατότητα σε ρηξικέλευθες εφευρέσεις στο τομέα της ιατρικής τεχνολογίας να δοκιμάζονται  σε κλινικό περιβάλλον! Εκτός από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα του τόπου, ζήτησαν να συνεργαστούν με την πλατφόρμα αυτή ξένες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Siemens, αλλά και το πανεπιστήμιο Stanford!

Δίνουμε ένα συνεχή αγώνα και νομίζω ότι δημιουργούμε ένα ινστιτούτο που μπορεί να σταθεί με αξιώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος μας δεν είναι να κερδίσουμε το…κυπριακό πρωτάθλημα, αλλά να πρωταγωνιστήσουμε στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα! Με όλα αυτά νιώθω να με πλημμυρίζει ένας εφηβικός ενθουσιασμός κι ας κλείνω σύντομα τα 75 μου χρόνια!

Cy talks: Από την Τζαμούδα της Λεμεσού στην κορυφή της ιατρικής επιστήμης. Μια πορεία αξιοζήλευτη. Ποια συμβουλή θα δίνατε στους φοιτητές της ιατρικής, στους αυριανούς γιατρούς;

– Ν’ αντιμετωπίζουν τον κάθε ασθενή ως να είναι το πιο στενό, προσφιλές τους πρόσωπο. Απέναντι τους δεν είναι ένας ανώνυμος ασθενής, αλλά ο πατέρας, η μητέρα, ο έρωτας της ζωής τους! Αγάπη στον ασθενή, αγάπη στον συνάνθρωπο.

Στέλιος Καζαντζίδης, ο…κουμπάρος και φίλος μου!

Με τον Νίκο Ζάμπογλου είχα τη χαρά να συνομιλήσω αρκετές φορές στο παρελθόν. Ομολογώ όμως ότι αυτό που αγνοούσα και για μένα αποτέλεσε είδηση, ήταν η ιδιαίτερη σχέση που είχε με τον τεράστιο λαϊκό τραγουδιστή Στέλιο Καζαντζίδη.

 Cy talks: Σκέφτομαι να στεγάσω τη συνέντευξη κάτω από τον τίτλο «Η ζωή μου όλη»…

– Ε, τότε να προσθέσουμε και λίγο Καζαντζίδη. Λίγες λέξεις για τον…κουμπάρο μου!

Cy talks: Τον ποιον; Γνωρίσατε προσωπικά τον «Στελάρα»;

– Όταν το 2001 διαγνώστηκε με καρκίνο, ο Στέλιος ήρθε στη Γερμανία για θεραπεία στην κλινική μου. Συνδεθήκαμε, φιλέψαμε. Μάλιστα όταν έμαθε ότι η σύζυγος μου ήταν έγκυος, ζήτησε να βαφτίσει τον γιο μου. Δυστυχώς δεν πρόλαβε. Όμως τον Άρη μου τον βάφτισε η Βάσω, η σύζυγος του Στέλιου. Έτσι, έστω και χωρίς αυτόν, κουμπαρέψαμε…

Cy talks: Αλήθεια, πως βίωσε ο Καζαντζίδης όλη εκείνη την δοκιμασία με την υγεία του;

– Με μεγάλη αξιοπρέπεια…

Cy talks: Λένε ότι στις δύσκολες στιγμές ο άνθρωπος αποκαλύπτεται…

–Ο Στέλιος, όπως τον γνώρισα, ήταν ένας συνεπέστατος άνθρωπος με ξεκάθαρες σκέψεις. Για παράδειγμα όταν τον ρώτησα γιατί έφυγε από τις πίστες και δεν τραγούδησε ξανά, μ’ απάντησε ότι δεν άντεχε το περιβάλλον και το κλίμα που είχε δημιουργηθεί στα μπουζουκτζίδικα, στα «σκυλάδικα» της εποχής. Επίσης, ο Στέλιος δεν είχε περί πολλού τα λεφτά. Όταν κάποια Χριστούγεννα του πρότειναν να πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες να τραγουδήσει σε δύο συναυλίες με αντάλλαγμα ένα τεράστιο ποσό, ο Στέλιος δεν μπήκε ούτε καν στη διαδικασία να το συζητήσει. Σε ερώτηση μου γιατί αρνήθηκε την πρόταση, μ απάντησε με χιούμορ και με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Να πάω και να χάσω το ψάρεμα; Αδύνατο»! Αυτός ήταν ο Στέλιος. Να προσθέσω επίσης, ότι όταν ήταν στην κλινική μου στο Όφενμπαχ,  εκδήλωσαν ενδιαφέρον να τον επισκεφθούν δεκάδες πολιτικοί κι άλλα δημόσια πρόσωπα. Ο Στέλιος αρνήθηκε ευγενικά. Δεν ήθελε να δει κανένα. Μια μέρα κτύπησε την πόρτα της κλινικής ένας 16χρονος Έλληνας, γιός μεταναστών. Είχε πάρει το τρένο από το  Βισμπάντεν κι αργότερα λεωφορείο, κι ήρθε στο Όφενμπαχ  αποκλειστικά για να δει τον Καζαντζίδη, τον οποίο γνώρισε μέσα από τις κασέτες του πατέρα του. Ενημέρωσα τον Στέλιο προσωπικά. «Και τον έχεις έξω να περιμένει; Πες στο παιδί να περάσει» μου είπε χωρίς δεύτερη σκέψη. Ο νεαρός μπήκε στο δωμάτιο, ο Στέλιος του έσφιξε το χέρι και ήταν μαζί ώρα πολλή. Αυτός ήταν ο Στέλιος! Ένας αγνός, αυθεντικός, απλός τροβαδούρος, όπως φαινόταν και μέσα στα τραγούδια του. Τοποθετούσε την αξιοπρέπεια πάνω από τα λεφτά, πάνω από τις δημόσιες σχέσεις, πάνω κι από την όποια δημοσιότητα. Κι αυτά τα χαρακτηριστικά τα διατήρησε μέχρι τέλους.

Για όνομα του Θεού!!!

Το προγκρόμ της πρώτης Σεπτεμβρίου κατά των μεταναστών στη Λεμεσό προκάλεσε έντονα συναισθήματα  στον Νίκο Ζάμπογλου, πολύ περισσότερο που ο ίδιος έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως μετανάστης στη Γερμανία.

– Εκείνο το βράδυ ένιωσα απέχθεια. Έζησα στη Γερμανία 50 χρόνια ως ξένος, μέτοικος. Ωστόσο, οι Γερμανοί, αν και μετανάστης, μου έδωσαν τη δυνατότητα να εξελιχθώ ως επιστήμονας και να δημιουργήσω…. Όλα αυτά τα θλιβερά επεισόδια  που έγιναν στη Λεμεσό είναι για μένα αδιανόητα. Ο κάθε συνάνθρωπος μας έχει το δικαίωμα, το πανανθρώπινο δικαίωμα να ζει σε συνθήκες που να μπορεί να αναπτυχθεί και να δημιουργήσει. Όταν κλείνουμε τους ξένους σε γκέτο νιώθουν απομονωμένοι κι είναι αναμενόμενο ότι θ αναπτύξουν μια αντικοινωνική συμπεριφορά, την οποία εγώ μπορώ να κατανοήσω. Εκείνο που δεν μπορώ ούτε να κατανοήσω, αλλά ούτε σε καμία περίπτωση να δικαιολογήσω είναι την στάση που τηρούν απέναντι στους ξένους οι έχοντες και οι κατέχοντες. Κατάλαβαν ποιους ξυλοφόρτωσαν; Αυτούς που καθαρίζουν τα σκουπίδια μας, που φροντίζουν τους γονείς μας, που  κάνουν τις χαμαλοδουλειές, που κάνουν όλες εκείνες τις εργασίες που κανένα από τα παιδιά μας δεν θα καταδεχόταν να κάνει. Κι αντί να τους πούμε ευχαριστώ και να δημιουργήσουμε γι’ αυτούς χώρο και συνθήκες να ζήσουν ανθρώπινα, πάμε και τους χτυπούσε αλύπητα με ρόπαλα και σίδερα. Μα για όνομα του Θεού!

Έμφαση στην ποιότητα.

Μιλώντας με ένα καταξιωμένο γιατρό με διεθνείς περγαμηνές και παραστάσεις, δεν μπορούσα να μην το ρωτήσω για το γενικό σχέδιο υγείας που εφαρμόζεται στην Κύπρο. Ο κ. Ζάμπογλου αφού τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ της ύπαρξης και της συνέχισης εφαρμογής του σχεδίου, υπογράμμισε την ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας της παρεχόμενης βοήθειας στους ασθενείς.

– Ο ΟΑΥ χρειάζεται να αναβαθμίσει την ποιότητα των υπηρεσιών του. Η εισαγωγή ποιοτικών κριτηρίων είναι κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, με λύπη μου διαπιστώνω ότι με το που εισήχθησαν τα κριτήρια αυτά, κάποιοι άρχισαν να τα ροκανίζουν. Έφεραν από το την Αγγλία τη PWC, η οποία τους κατέθεσε συγκεκριμένες ιδέες για ποιοτικά κριτήρια. Φαίνεται ότι σε κάποιους τα κριτήρια αυτά δεν άρεσαν κι άρχισαν να τα ροκανίζουν. Δεν λειτουργεί έτσι το πράγμα. Είτε θα τα δεχτούμε ως σύνολο, είτε όχι. Είτε θα αναβαθμίσουμε τις υπηρεσίες μας για να γίνουμε καλύτεροι, είτε θα κατεβάσουμε τον πήχη των απαιτήσεων για να χωρέσουν όλοι μέσα…